محمد حسین بناکار - کارشناس آبیاری. مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد
مهدی شیران تفتی - دانش اموخته رشته مهندسی منابع طبیعی - محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان

وسعت و پراکنش اراضی شور در کشور کمبود منابع آبی متعارف و استعداد گیاهان شورپسند دارویی موجب شده است تا توسعه کشت این گیاهان به منظور تولید فراورده های دارویی مورد توجه قرار گیرد این تحقیق به منظور معرفی گیاهان شورپسند که برخی از آنها دارای خاصیت دارویی هشتند در گلخانه و ایستگاه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. گیاهان مورد نظر شامل گونه های شورپسند دارویی و غر دارویی نظیر قره داغ (Nitraria schoberi)، سسبانیا (Sesbania aculeata)، اشنان (Seidlitzia rosmarinus) ، کوچیا (Kochia indica) ، هالوستاکیس ،(Halostachys bellangeriana) ، سالسولاها (Salsola sp.)، اتریپلکس ها (Atriplex sp.) و هالو کنموم (Halocnemum caspicum) بودند در مزرعه نشاء های دو ماهه با فواصل 1/5 متر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شده و با آب 8dS/m آبیاری گردیدند. صفاتی که مورد مطالعه قرار گرفتند عبارت بودند از سرعت رشد، قابلیت استقرار ، تولید و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی . داده های جمع آوری شده با نرم افزار SAS تجزیه شده و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن انجام گرفت نتایج نشان داد که در کوچیا و اشنان درصد و سرعت سبز شدن بسیار بالا بود. گیاهانی نظیر قره داغ و برخی انواع آتریپلکس نظیر ( A. halimus) نیز درصد سبز شدن بالایی (حدود 95%) دارند لیکن سرعت سبز شدن به مراتب کندتر می باشد . در سسبانیا که سبز شدن با سرعت نسبتا کندتری انجام می گرد درصد سبز شدن نیز پایین بوده و حدود 60% می باشد از طرف دیگر در بین گیاهان مورد مطالعه مقدار آب گیاه دارویی اشنان به طور قابل ملاحظه ای بالاتر از مقدار آب سایر گونه ها می باشد نتایج همچنین نشان داد که برخی گیاهان نظیر سسبانیا با محدود کردن انتقال سدیم به برگها تحمل بالایی را به شرایط شور نشان می دهند به طور کلی می توان گفت که گونه هایی نظیر قره داغ، اشنان، سسبانیا و کوچیا به دلیل سبز شدن سریع، قابلیت استقرار بالا، توانایی رشد و تولید در شرایط شور و ... دارای برتری بوده و کاشت آنها به عنوان گونه های برتر برای تولید فراورده های دارویی در مناطق شور توصیه می گردد.

شوری، گیاهان شورپسند، گیاهان دارویی، عملکرد، رشد، خصوصیات فیزیولوژیکی