عطااله شاهسواری - کارشناس ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید کمال کاظمی تبار - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

گزنه uritica diocia گیاهی یکساله علفی و دارای ساقه ای راست به ارتفاع 100-50 سانتی متر و از ریشه های خزنده آن پا جوش ها در کلیه جهات خارج می شود این گیاه دارای کرک های ترشحی گزنده و غیره گزنده و اگسالات کلسیم به صورتت بلورهای درهم اند گل های این گیاه در فاصله ماه های خرداد و شهریور ظاهر می شود قسمت های مختلف گیاه گزنه: گل ، برگ، ریشه و ساقه دارای خواص درمانی و دارویی است این گیاه حاوی سکرتین می باشد که یک محرک قوی برای غدد مترشحه معده، روده، کبد و کیسه صفرا است در واقع در تنظیم چربی خون و قند خون نقش دارد اما گزلین ماده موثر بدست آمده از گیاه گزنه اثری شبه انسولین دارد گزلین سبب تسهیل و ورود گلوکز به درون سلول می شود گزلین با ایجاد منفذ در جدار سلول قادر به انتقال گلوکز به درون سلول است مولکول های ده گانه گزلین به هم چسبیده و ایجاد تونل کرده و موجب ورود قند یا گلوکز به داخل سلول می شود به این ترتیب قند خون پایین می آید اهمیت آن این است که به طریق خوراکی نیز قادر به کاهش قند خون می باشد عصاره گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر در آزمایشگاه استخراج و با بررسی و مطالعه آن در آزمایش های بالینی و به دلیل وجود ترکیبات استروئیدی که دارای خواص آنتی اکسیدانی است از آن به طور وسیعی در درمان علایم شروع هایپرپلازی پروستات ( BPH) مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین گزنه تازه نیز در طب سنتی به دلیل بالا بودن ویتامین k به تقویت جلوگیری از خونریزی کمک می کند.

گزنه، اگسالات کلسیم، سکرتین، گزلین، استروئیدی و هایپرپلازی