حیدر شرفیه - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان سمنان و مدرس گیاهان درویی
سمانه تقربیان - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان سمنان و مدرس گیاهان درویی

در این بررسی گونه هایی که اخیرا در منطقه سمنان کشت شده را از نظر تولید برگ و اسانس با یکدیگر مقایسه گردید این گونه ها در اواخر سال 1387 در ایستگاه تحقیقات سمنان کشت گردید ابتدا اندازه گیری از میزان رشد 4 پرووانانس های بومی سمنان E.camaldulensis و E.camaldul. (zh) و E. camaldulensis(ch), E. camaldulensis(sh) در دو تاریخ مختلف 88/04/15 و 89/06/20 به عمل آمد در بهار سال 1388 برگ های چهار رقم (پرووانانس) هر کدام 300 الی 400 گرم را به صورت تازه جمع آوری گردید سپس نمونه ها در سایه خشک شد و توسط دستگاه کلونجر اسانس 4 رقم در 3 بار تکرار گرفته شد. این اسانس مایعی بسیار سیال با تحرک بی رنگ و یا به رنگ زرد بسیار روشن است بوی آن قوی با عطر مخصوص و طعم آن ابتدا خنک کننده ولی تدریجا سوزاننده می شود. اسانس اکالیپتوس در گرمای 15 درجه وزن مخصوص بین 0/91 تا 0/93 دارد 60 تا 80 درصد اسانس مربوط به سینئول که به نام های اوکالیپتول و کاژه پوتول نیز گفته می شود که مهمترین و اصلی ترین ماده تشکیل دهنده اسانس اوکالیپتوس می باشد تیمول- الئیدوالریک - پینن راست- کامفن- فنل- نوعی الکل ترپینیک به نام پینوکاروئول- یک ماده قابل تبلور به نام ادوسمول که در غالب گونه های اکالیپتوس وجود دارد از نظر ترکیبات شیمیایی آن شامل در برگ 3 تا 5 درصد اسانس ، رتین، سینئول، تانن، تیمول، مواد رزینی و اکالیپتیک اسید است از هر صد کیلوگرم برگ اکالیپتوس 800 تا 1000 گرم اسانس به دست می آید اسانس های موجود در جنس اکالیپتوس دارای اثرات ضد التهاب ، خلط آور و ضد عفونی کننده می باشند. به نظر می رسد اثرات ضد میکروبی اکالیپتول روی باکتری های گرم مثبت بیشتر بوده بخصوص باسیلوس ساب تیلیس و میکروکوکوس گلوتامیوس به آن حساستر می باشند آزمایشات نشان داده است که کورستین و هایپروزید موجود در اکالیپتوس اثرات ضد ویروس آنفولانزا را دارند تیمول موجود در این فرآورده ممکن است باعث تحریک غشاء مخاطی گردد در مجموع رشد E. camaldulesis پرووانانس ZH بیشتر از دیگران است و SH بیشتر از CH و کمترین میزان رشد اکالیپتوس های پرووانانس های بومی سمنان از گونه E.camaldulensis می باشد مقدار اسانس در پرووانانس های بومی سمنان E.camaldulensis ، ا (2.91) بیشتر از 3 پرووانانس دیگر است در نمودار زیر به تفکیک آمده است اختلاف معنی داری بین اسانس گونه های (پرووانانس های) مختلف وجود دارد. SH ا (1.66 گرم) ، CH ا (1.07 گرم) و ZH ا (1.00 گرم) اسانس به ازای 100 گرم برگ خشک را دارند.

اسانس، تولید، اکالیپتوس، سمنان