علی عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حسن ساری خانی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

مرزنجوش Origanum vulgare L یک گیاه معطر ، ادویه ای و دارویی از خانواده نعناع Lamiaceae می باشد که به علت دارا بودن خواص ضد میکروبی و انتی اکسیدانی در اسانس و عصاره در صنایع غذایی و دارویی کاربرد فراوان دارد این گونه متنوع ترین گونه در جنس Origanum می باشد که شامل شش زیرگونه می شود و رده بندی این گونه از طریق روش های کلاسیک ریخت شناختی همواره برای گیاه شناسان دشوار بوده است. امروزه مشخص شده است که استفاده از نشانگرهای مولکولی DNA مبتنی بر PCR به دلیل متاثر نبودن آنها از شرایط محیط رویش ، سن و اندام گیاه روش مطمئنی جهت مطالعات ژنتیکی و تعیین روابط خویشاوندی گیاهان در سطوح گونه و زیرگونه می باشد در مطالعه پیش رو تعداد چهل و دو مرزنجوش ثبت شده اروپا در ژرم پلاسم گترزلبن کشور آلمان با استفاده از دو نشانگر مولکولی AFLP و SAMPL مورد بررسی قرار گرفت. تعداد هفت آغازگر برای هر کدام از این نشانگرها به کار برده شد. نتایج تعیین الگوهای کلاستر بندی (UPGMA) و تجزیه به پایه های اصلی (PCoA) مشخص کرد که هر دو نشانگر مولکولی AFLP و SAMPL توانایی بالایی در تعیین میزان تنوع ژنتیکی بین گیاهان در سطح گونه دارند یافته های بعدی با استفاده از محاسبه ضریب نسبت گستردگی (EMR)، میانگین هتروزیگوسیتی (AH)، شاخص نشانگر (MI) و قدرت تحلیل آغازگرها (RP) نشان داد که نشانگرهای SAMPL تا حدودی در ایجاد تمایز بین گیاهان موثر تر از AFLP عمل می کنند نتایج این پژوهش می تواند در مطالعات ژنتیکی مربوط به تعیین روابط خویشاوندی و رده بندی ، انتخاب والدهای تلاقی در اصلاح و تعیین هویت گیاهان معطر و دارویی از غیر دارویی (جهت سامان دهی و شناسایی گیاهان اصلی طبی) در خانواده نعناع کاربرد کاربرد داشته یاشد.