زهرا رضوانی
معصومه غلامی - کارشناس بهداشت حرفه ای

امروزه سرعت پیشرفت تکنولوژی فراتر از تصور انسان است. اما در این مسیر نباید از این مسئله غافل بود که هر شغل و علم جدید زیر نقاب خود اثرات مهلکی را پنهان کرده است لذا هر فعالیتی می تواند خطراتی برای انسان در بر داشته باشد . جهت شناختن خطرات، وسایل و روشهای متعددی وجود دارد که آنالیز وظایف شغلی یکی از این راهها می باشد. منظور از تجزیه و تحلیل وظایف شغلی مطالعه و آنالیز کلیه مراحل و فعالیت هایی می باشد که جهت رسیدن به هدف اصلی یک فعالیت انجام می شود. از تجزیه و تحلیل شغلی می توان برای دستیابی به اطلاعاتی مثل تقسیم کار بین انسان و ماشین، تعیین سختی کار، نیازهای آموزشی و شناسایی خطاهای انسانی استفاده کرد. در این مطالعه که از نوع توصیفی – تحلیل می باشد. ابتدا مشاغل واحدهای مختلف شرکت تولیدات شیر مشخص شده و کلیه وظایف شغلی تعیین و در یک فرایند سلسله مراتبی به مجموعه ای از زیر وظایف تقسیم شده است. سپس فرم های شناسایی خطر تهیه شده و بر اساس آن جداول (J.H.A) تهیه شده است. جهت جمع آوری داده ها و تکمیل جداول از روش مشاهده، بررسی حوادث قبلی، مصاحبه با متخصصین و کارگران و تهیه لیست تجهیزات اشیاء و موادی که در هر مرحله به کار می رود، استفاده شده است. نتایج بدست آمده شامل 28 فرم شناسایی خطر و 28 جدول تجزیه و تحلیل شغلی است. در این جداول علاوه بر تعیین وظایف شغلی، خطرات احتمالی مرتبط با هر شغل و راهکارهای کنترلی لازم ارائه شده است. مهمترین راهکارهای کنترلی پیشنهاد شده شامل طراحی مجدد لوازم و تجهیزات، تهیه دستورالعملهای جدید، اضافه نمودن حفاظ ماشین آلات و سیستم تهویه، حذف یا کاهش تکرار بعضی از وظایف، تدوین و اجرای برنامه های آموزش مداوم و … است.

خطر ، تجزیه و تحلیل شغلی ، وظیفه ، مرحله