عباسعلی تسنیمی - دانشیار گروه سازه دانشگاه تربیت مدرس تهران
علی معصومی - دانشجوی دکتری سازه دانشگاه تربیت مدرس

تجربه زلزله های گذشته و شواهد آزمایشگاهی نشان داده است که سازه های بتن مسلح در برابر بارهای جانبی مقاومتی بیش از مقاومت طراحی از خود بروز می دهند. دلیل ای ن امر وجود ذخیرة مقاومتی قابل توجهی است که درطراحی این ساز ه ها لحاظ نشده است. این مقاومت ذخیره که به نام مقاومت افزون(Overstrength) شناخته می شود ، به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر ضریب رفتار سازه ها، بر ایمنی و اقتصاد طراحی تأثیر گذاشته و با شناخت آن می توا ن از توانمندی های ساز ه در جهت کاهش هزینه ها بهره جست . بدین جهت بسیاری از آیین نامه های بارگذاری لرزه ای اجازه م یدهند که متناسب با مقاومت افزون قابل انتظار، از نیروهای طراحی کاسته شود.مقاومت افزون ناشی از عوامل کیفی و کمی متعددی است که از این عوامل، تنها عامل باز توزیع نیروهای داخلی را می توان برای کاهش نیروهای طراحی مورد استفاده قرار داد و شایسته است اثر سایر عوامل در ظرفیت سازه لحاظ شود . با استفاده از عامل باز توزیع نیروهای داخلی برای مقیاس کردن نیروهای طراحی، می توان این نیروها را به جای استفاده ازروش تحلیل حدی، از روش تحلیل ارتجاعی به دست آورد. برای تعیین مقاومت افزون ناشی از باز توزیع نیروهای داخلی، قابهای خمشی بتن مسلح از یک تا ده طبقه و یک تا (Pushover) پنج دهانه مورد مطالعه قرار گرفته اند. روی این سازه ها تحلیل استاتیکی غیر خطی با نیروهای جانبی فزاینده و بارهای قائم ثابت، انجام شده و با نتخاب معیاری برای تقریب دو خطی پاسخ سازه ها، مقاومت افزون برای این سازه ها محاسبه شده و نتایج این محاسبات به صورت جدول و نمودارهایی ارائه گردیده است.

مقاومت افزون، قابهای خمشی بتن مسلح، ضریب رفتار