بهمن فرهنمد آذر - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
محمدحسین امین فر - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
رضا گلداران - کارشناسی ارشد مهندسی عمران-سازه های هیدرولیکی، دانشگاه تبریز

بطور کلی کاهش و بهینه نمودن هزینه ها چه در طراحی و چه در مسائل اجرایی از دیرباز نظر مهندسین را به خود معطوف داشته است که در این میان مسئله سدسازی با توجه به مسائل فنی خاص خود و حجم بالای بتن ریزی از اهمیت ویژه ای برخواردار می باشد. هدف از این پژوهش بهینه سازی شکل سدهای بتنی وزنی بوده بطوریکه کاهش حجم در بتن ریزی را به دنبال داشته باشد. برای بهینه سازی مسئله روش (Evolutionary Structural Optimization) ESO مبتنی بر قیود حاکم بر طرح در نظر گرفته شده که این روش برای بهینه سازی توپولوژی، شکل و اندازه انواع سازه های دو و سه بعدی بسیار کارآمد و دقیق می باشد. در این راستا یک برنامه کامپیوتری آنالیز المان محدود با المانهای مثلثی 6 گرهی به همراه پیاده سازی الگوریتم ESO بر مبنای حذف المان بر اساس تراز تنش فون میسط (Von Mises) به زبان برنامه نویسی فرترن (Fortran) تهیه شده که مبنای آن تکامل سازه از یک مدل هندسی اولیه فرضی به یک مدل نهایی بهینه می باشد. یک مدل هندسی اولیه که بتواند تمام نواحی طرح بهینه را بپوشاند ارائه و قیود مختلفی متناسب با آن تعریف شده که در هر مرحله آنالیز با حذف تدریجی مصالح غیر موثر ازمدل، سازه به سمت بهینه شدن سوق پیدا می کند.

بهینه سازی شکل ، سدهای بتنی وزنی ، اجزاء محدود ، بهینه سازی تکاملی سازه ها (ESO)