احمدرضا محبوبی اردکانی - استادیار دانشکده مهندسی آب، دانشگاه صنعت آب و برق، تهران
ارسلان هاشمی - کارشناس ارشد، شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی و اردبیل، تبریز

بمنظور بهره مندی از منابع آبی محدود در کشور، ضرورت استفاده از روش ها و مصالح جدید در سدسازی، از قبیل هسته ماسه اسفالتی و دیواره آب بند بتن-بنتونیتی (جهت تامین تغییر شکل پذیری زیاد و نفوذپذیری کم هسته سدهای خاکی) اجتناب ناپذیر است. این روش ها و مصالح جدید امکان اجرای سریعتر و اقتصادی تر سدهای خاکی کوتاه زودبازه برای تامین آب را فراهم می آورد. اجرای سدهای خاکی با هسته رسی در مناطقی که آب وهوای سردسیر ویا مرطوب دارند، همواره با مشکلات اجرایی همراه بوده و بارندگی منجر به تعطیلی عملیات اجرایی می گردد. در این مقاله به بررسی امکان استفاده از عنصر آب بند بتن بنتونیتی (دیوار بتن پلاستیک درجا) به جای هسته رسی برای سدهای کوتاه پرداخته شده است. با استفاده از نرم افزار plaxis رفتار یک سد خاکی در دو گزینه، با هسته رسی و بتن بنتونیتی، مورد تحلیل استاتیکی و سپس مقایسه قرار گرفته است. بمنظور بکارگیری پارامترهای ورودی مطابق نتایج آزمایشگاهی واقعی، خصوصیات هندسی و مکانیکی سد قیصرق، در حال مطالعه، در دو حالت هسته رسی و هسته بتن پلاستیک بامقاومتهای مختلف مدل سازی عددی شده است. هدف این تحقیق ها بررسی میزان نشست و تغییرات تنش برای مصالح بدنه و همچنین ضریب پایداری بدنه سد در انتهای ساخت و جابجایی در دو حالت ذکر شده و مقایسه آنها بوده است. همچنین ارزیابی اقتصادی نشان می دهد که در مناطق سردسیر زمان اجرای سدهای با هسته بتن پلاستیک کمتر بوده و با هزینه کمتری قابلیت اجرایی دارند.

سدخاکی ، بتن پلاستیک ، عنصر آب بند ، هسته کم عرض بتن بنتونیتی ، پلاکسیس