محمد روشن - دکتری حقوق خصوصی و عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
حسین مهدوی - دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی و عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه پیام نور

اراده حقیقی متعاملین زیربنای انشای عقداست که به اراده باطنی تعبیر می شود.برای ترتیب اثر عقود و معامله باید وجود آن توسط مبرز وکاشفی آشکار شود. که از آن به اراده ظاهری تعبیر می شود.اگرچه در ایجاد یک عمل حقوقی، اراده باطنی و ظاهری با یکدیگر تطابق دارند،ولی گاهی بر یکدیگر منطبق نبوده و دو چهره اراده باطنی و اراده ظاهری تزاحم پیدا می کنند. در چنین فرضی بحث درزمینه حاکمیتاراده ظاهری یا اراده باطنی موضوعیت پیدا می کند که آثار متفاوتی برجای می گذارد. فقها و حقوقدانان در این زمینه اختلاف نظر دارندکه عده ای اصل را اراده ظاهری پنداشته و عده دیگر از حاکمیت اراده باطنی حمایت می کنند.قانون گذاران قانون مدنی راه میانه را اتخاذکرده است.در این نوشته سعی شده است جایگاه هردو نظریه اراده ظاهری و اراده باطنی در حقوق ایران و قانون مدنی بررسی و تعیینشود تا تصویری از یک نظریه تعدیل یافته ارایه شود.

اراده باطنی، اراده ظاهری ، قانون