صدیقه نایفی - کارشناسی ارشد هنر اسلامی، گرایش نقاشی ایرانی، مدرس دانشگاه فرهنگ و هنر قم

نگاره های پیکره در پیکره دسته ای از آثار هنر اسلامی اند که عمدتاً در سده های 10 و11ه.ق (دوره ی صفوی) تصویرگری شده اند. نظر به پیوند عمیق و ضروری حکمت و هنر اسلامی، نگارنده بر نگاهی از منظر حکمت و عرفان اسلامی بر این نگاره ها تأکید داشته و بر این باور است که با رجوع به منابع و مباحث حکمی می توان برخی مفاهیم نهفته در این نگاره ها را مکشوف ساخت. در این راستا به نظر می رسد مبحث «انسان کبیر » و «عالم صغیر» (که در اندیشه ی ملاصدرا و مباحث حکمی دوره ی صفوی نیز دارای جایگاه ویژه است) در توضیح برخی زوایای تاریک نگاره ی انسان پیکره در پیکره راهگشا خواهد بود، لذا نوشتار حاضر پس از بررسی اجمالی آرای حکمای اسلامی در مورد مبحث «انسان کبیر»، برخی مطابقت های میان این مبحث و نگاره ی یاد شده را برخواهد شمرد.

هنر اسلامی، نگارگری صفوی، پیکره در پیکره، عالم صغیر، انسان کبیر