محمدابراهیم زارعی - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان
نغمه بهبودی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

بررسی و مطالعهی ساختار بافت های تاریخی شهرهای ایران، نشان میدهد، که بافتهای تاریخی شهرها، گنجینه-هایی از تاریخ و فرهنگ گذشتگان را در هویت خود دارند و متأثر از هویت شهرسازی اسلامی – ایرانی هستند، از آنجاکه بافت تاریخی بسیاری از شهرهای تاریخی و مطرح ایران طی دهههای اخیر مورد بررسی قرار گرفتهاند، اما تاکنونبافت قدیم شهر زابل به طور جامع بر اساس رویکرد مقاله حاضر بررسی نشده است، بنابراین، پژوهش حاضر تلاش نمودهاست، با توجه به آثار موجود، وضعیت کنونی بافت قدیم شهر زابل را بررسی و ارایه نماید. از این رو، هدف مقاله حاضرنشان دادن هویت شهرسازی اسلامی- ایرانی در بافت قدیم شهر زابل میباشد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و مبتنیبر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و بررسیهای میدانی است. نتایج مقاله حاضر نشان میدهد، که بخشهایی از بقایای بهجای مانده از بافت قدیم شهر زابل، متأثر از الگوی شهرسازی با هویت اسلامی- ایرانی است. همچنین راهکارهایراهبردی تحقیق حاضر نشانگر آنست که تجربیات بسیار ارزشمندی در آثار شهرسازی دورهی اسلامی در سطح منطقهسیستان و در بقایای بجای مانده از بافت قدیم شهر زابل وجود دارد، که در ترکیب با الگوهای ارزشمند شهرسازی ایرانی،متناسب با معیارهای شهرسازی اسلامی، میتواند باعث بروز و ظهور واقعیتر پتانسیلهای بالقوه شهرسازی منطقهسیستان و به ویژه شهر زابل در دوره معاصر گردد.

الگوی شهرسازی اسلامی – ایرانی، بافت تاریخی، منطقه سیستان، شهر زابل