زینب عرب نژاد - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی

عرفان اسلامی یکی از افتخارات بی شمار تمدن اسلامی به بشریت است. عرفان را همگان تجلی گاه وحدانیت حق و شوق آدمیبه آن یگانه قبله گاه عشق می دانند اما عرفان اسلامی را روی دیگری نیز هست؛ وجهه ی دیگری که همانا انتقاد به نهادها وسازمانهای اجتماعی است و چندان که بایسته ی آن بوده مورد توجه واقع نشده است. عطار بی شک یکی از پرآوازه ترینعارفان مسلمان است که متون بسیار فاخری به زبان فارسی نگاشته است. منطق الطیر او که منظومه ای در حوزه ادبیات رمزیاست بسیار مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. مصیبت نامه نیز یکی از آثار این عارف مسلمان است که تحت الشعاع آوازه-ی منطق الطیر چنان که باید مورد پژوهش و تدقیق قرار نگرفته است.در این نوشتار در صدد آن هستیم تا این اثر فاخر را ازمنظر انتقاداتی که یک متن عارفانه به نهادهای اجتماعی وارد کرده است مورد بررسی قرار دهیم. این متن به گواهی اساتیدبزرگ یکی از اوراق زرین در انتقاد اجتماعی و سیاسی در دنیای کلاسیک است. اینگونه میتوان با وجههی کمتر شناخته شدهتری از عرفان اسلامی که تحت تاثیر آموزه های والای اسلامی است و نیز با یکی از متون مهجور مانده ی عرفان آشنا شد.

عرفان اسلامی, عطار, مصیبت نامه, انتقاد اجتماعی