جلال ولی الهی - تهران دانشگاه شهید رجایی – گروه محیط زیست – لویزان تهران – ایران

گاماسیاب پیکره اصلی تشکیل دهندۀ سیمره و طولانی ترین سیستم رودخانه ای ایران است . نام رودخانه گاماسیاب احتمالاً مخفف گاوماسی آب می باشد . گاو ماسی آب ، یعنی آبی دارای ماهیانی به بزرگی گاو، رودخانه گاماسیاب یکی از خاستگاه ها باربوس های بزرگ جثه در ایران می باشد . این رودخانه مانند سایر رودخانه های بزرگ حوزه زاگرس خاستگاه بسیاری ازماهیان تیپ نواحی گرمسیری باجثه های بزرگ مانند خانوادهSisoridae , Siluridaeو خانواده کپورماهیان Barbus از قبیل Cyprinidae grypusماهی شیربت ، B. esosinos ماهی سونگ وB. subcoincansiatus ماهی سلیمانی می باشد . این ماهیان جزء ارزشمندترین ماهیان آبهای داخلی محسوب می گردند . که تاکنون ناشناخته مانده و ارزش های بالقوه آنها در تکثیر و پرورش مصنوعی و رهاسازی در آبهای خاستگاه خود مورد توجه قرار نگرفته است . بر مبنای مشاهدات و صید ماهیان در حوزه زاگرس ذخایر ماهی شیربت Barbus grypus و ماهی سلیمانی subquincanciatus.Barbus در رودخانه گاماسیاب ، طویل ترین سیستم رود خانه ایی ایران نابود شده است ذخایر سایر باربوس های بزرگ جثه که برخی به وزن بیش از 150 کیلوگرم می رسند . مانند ماهی سونگ B. Barbulus و esocinus.B. نیز در حال کاهش است عوامل ناشی از توسعۀ صنعت و افزایش جمعیت شامل : ازبین رفتن رویش گیاهی ، افزایش مصارف آب ، آلودگی ، صید بی رویه ، سدسازی ، توسعه پرورش آبزیان و رهاسازی عمدی و غیر عمدماهیان ، بعنوان مهمترین عوامل موثر بر ماهیان ایران قلمداد می شوند . نابودی قنات ها، ایجاد سد، رها شدن ماهیان غیر بومی ، و آلودگی سبب نابودی ذخایر این ماهیان ارزشمند شده است .

حوزه زاگرس، باربوس ماهیان ، تاثیرات زیست محیطی ، کاهش ذخایر