ایرج محمدی آرنجن - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد عل
سیدمحمود فاطمی عقدا - دانشیار بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران

عملیات طراحی سازههای زیرزمینی معمولابا آگاهی تقریبی از پارامترهای ژئومکانیکی تودهسنگ انجام میشود و این درحالی است که آگاهی دقیق از این پارامترها جهت تعیین روشهای حفاری و نیز طراحی سیستمهای نگهداری و درنهایت تحلیل وضعیت پایداری سازه ضروری میباشد . آگاهی دقیق از این پارامترها به صورت مستقیم، مستلزم انجام آزمایشاتی است که بهواسطه نیاز آنها به تجهیزاتی پیچیده و هزینههای بالا مقرون بهصرفه نمیباشند . از اینرو امروزه استفاده از روشهای تجربی جهت تعیین اینقبیلپارامترها ازجمله موضوعات کاربردی در تحقیقات میباشد . دراین مقاله دو پارامتر اساسی تنشهایبرجا و مدولالاستیسیته تودهسنگ در محدوده تعدادی از ایستگاههای رفتارسنجی موجود در بخشی از مسیر حفاری شده تونلامامزاده هاشم، در سازند شمشک به طول 1150 متر، از طریق روشهای متداول تجربی محاسبه و . سپس نتایج آنها با نتایج تحلیل برگشتی دادههای ایستگاههای 2D رفتارسنجی موجود دراین محدوده، با استفاده از نرمافزار FLAC ، مقایسه شده است . نتایج این بررسیها نشان میدهند که مقادیرحاصله از روشهای - پیشنهادی سنگوپتا (1998) و بارتون (2002) به ترتیبجهت تخمینی مناسب ازمقادیرتنشهایبرجاومدولالاستیسیته در تودهسنگ پیرامون مسیر تونل - امامزادههاشم کارآمد بوده و همخوانی خوبی با نتایج حاصلهازتحلیل برگشتیدادههای رفتارسنجی دارند .

تخمین، تنش برجا، مدول الاستیسیته، توده سنگ، تحلیل برگشتی، FLAC 2D ، تونل امامزاده هاشم