رضا حبیبی ساروی - جمعیت هلال احمر مازندران
فریبا قاسمی همدانی - جمعیت هلال احمر مازندران

بحرانهای پیچیده، موقعیتهایی اند که در آنها علت ایجاد بحران وپیامدهای آن ب ه طور مستقیم با مسایل سیاسی مرتبط اسـت . از ویژگیهای این بحرانها، بی ثباتی با درجات متغیر تا فروپاشی قدرت اداره کشور است . که این امـر منجـر بـه از دسـت رفـتن کنترل دولت بر روند امور جاری و ناتوانی در ت أمین نیازهای اولیه و حیاتی شهروندان می گردد . در این فوریتها مداخله سـریع و مناسب دستگاههای درگیر جهت ساماندهی جمعیت آسیب دیده بسیار مهم و حیاتی است . جهت اجرای پیشگیری در سـطوح سه گانه و حفظ سلامت مردم در م نطقه درگیری، ارزیابی سریع بهداشتی جهت تخمین وسعت فاجعه وامکانـات مـورد نیـاز در راستای تأمین سلامت مردم منطقه در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت ضروری و لازم است . اثرات و عوارض درگیریهـا بـر روی بهداشت عمومی و سلامت مردم گوناگونی بسیاری دارد . از جمله این عوارض و پیامدها می توان به آوارگی مردم و تجمـع آنان در اردوگاهها، از دست دادن تجهیزات و امکانات تولید، ذخائر مواد غذایی، کاهش تولید و مبـادلات اقتـصادی، درگیریهـای مسلحانه و نا امنی که ممکن است دسترسی به نواحی وسیعی از مملکت را محدود نموده و ارائـه خـدمات بهداشـتی، کن تـرل و پایش را دچار اختلال نماید . با دخالت کلیه عوامل فوق الذکر دستیابی مردم به مراقبت های بهداشتی و سـایر منـابع، دقیقـاً در زمانی که در آسیب پذیرترین وضعیت قرار دارند، کاهش می یابد که نتیجه آن افزایش خطر مـرگ ومیـر اسـت کـه محـدود بـه منطقه درگیری نخواهد بود . از آنجایی که دسترسی عادلانه به خدمات، نقش اصلی را در ثبات جامعه و روند صلح بازی می کند ارزیابی سریع و در عین حال جامع جهت برنامه ریزی کوتاه، میان و بلند مدت در راسـتای نیـل بـه ایـن هـدف، بـسیار مهـم و ضروریست . انجام ارزیابی می تواند بسته به وسعت و منطقه درگیر بحر ان در سطوح محلی، منطقه ای، اسـتانی یـا ملـی صـورت پذیرد . علی رغم وجود برخی تفاوتها سطوح اطلاعات برای هر مرحله از ارزیابی مشابه یکدیگر است . اخذ اطلاعـات مـی توانـد از مدارک موجود دستگاه های دولتی و غیردولتی، مصاحبه و بازدید از نواحی بحران زده صورت پذیرد . در این مو اقع ارزیابی سـریع باید اطلاعاتی را در زمینه توصیف درگیری، وسعت ناحیـه و تعـداد افرادبحـران زده، تخمـین آسـیب هـای وارده بـه سـلامت و بهداشت، جهت ارزیابی سریع بهداشتی دربحران ها نیاز به چک لیستی است تا موردی از موارد مهم از نظر دور نماند . اصول کلی مشترکی در فرم ها د ر سراسر دنیا وجود دارد و اختلاف جزئی موجود، وابسته بـه شـرایط و زیرسـاختهای منطقـه ای و فرهنـگ مردم است . به همین علت پیشنهاد می گردد فرمهای ارزیـابی سـریع توسـط دسـتگاه هـای دخیـل بـا ظـارت سـتاد حـوادث غیرمترقبه، تهیه و استانداردسازی گردیده و پس از آن آموزشهای لازم جه ت اجرای سریع و دقیق ارزیابی به امدادرسانان خـط اول داده شود با علم به این نکته که ارزیابی بهنگام و دقیق، اطلاعات اولیه لازم جهت برنامه ریزی عملیاتی مناسب و در نتیجـه امدادرسانی بهینه به آوارگان، کاهش التهاب عمومی و آشوب و عوارض کوتاه مدت و بلند مدت بحران را به همراه دارد .