خسرو محمدی - مرکز مشاوره رضوان

رنج از دست دادن عزیزان ، تجربة دردناک سوگ ، مشاهدة چهره های معصوم و غم زدة کودکان داغدیده ای که مانند بزرگسالان قادر به ابراز اندوه خود نیست ند ، رفتارهای غیرعادی این دسته از کودکان در واکنش به سوگ بـه دلیـل عـدم درک بزرگسالان از وضعیت آنها ، عدم آگاهی جامعه از سوگ کودکان و ساده انگاشتن آن و عدم توجه به تأثیرات مخرب ایـن پدیـده روی کودکان ، در دسترس نبودن راهبردهای مناسب در برخورد با این پدیده و بالا خره عشق به کودکان و اعتقاد بـه اثربخـش ی کار گروهی در کاهش اثرات سوگ بر کودکان در بحران های ناشی از عوامل طبیعی یا غیرطبیعی باعـث مـی شـود روش هـای ویژة کار با کودکان جهت برون ریزی اندوه و رنج ناشی از تجربة سوگ در کودکان را در این مقاله مرور کنـیم و راهبردهـایی را پیشنهاد و تمرین کنیم تا بتوانیم به کودکان دلبند این مملکت در شرایط بحرانی زندگی کمک کنیم . متن : تردیدی نیست که روش مشاوره با کودکان با روش مشاوره با بزرگسالان متفاوت است ، این امر حتی برای افراد غیر مشاور نیز واضح است . مـا بـا بزرگسالان ، از طریق تشکیل جلس ه و دعوت آنها به صحبت ، به مشاوره می پردازیم . در حالی که اگر ما ایـن روش را در مـورد کودکان بکار بریم ، بعید است که آنها موضوع مهمی را با ما در میان بگذارند . آنها بعد از مدت کوتاهی از مصاحبه خـسته مـی شوند و سکوت کرده یا خود را کنار می کشند . به همین دلیل لا زم است که کودکان بتوانند در فرآیند مشاوره آزادانه صـحبت کنند . برای این کار لازم است مهارت های کلامی مشاوره ای همراه با راهبردهای دیگر به کـار گرفتـه شـوند . ایـن مـسئله در مورد پدیدة سوگ اهمیت بیشتری دارد زیرا کودکان قادر نیستند مانند بزرگسالان رنج خود را در قالب کلمات بیان کنند . از همین رو ، وارد ساختن کودک به فعالیت هایی مانند بازی ، داستان سرایی ، ساختن کولاژ ، تهیه وسـایل تزیینـی ، خـاطره نویسی ، نامه نویسی به خود و دیگران ، بازی های عروسکی ، رفتن به سفرهای کوتاه خاطره انگیـز و انـواع فعالیـت هـای غیـر که شـدیدا ً کلامی دیگر می تواند فرصتی را برای کودک فراهم کند تا از یک فرایند مشاوره ای مفید و درمانی ، سود ببرد . راهبردهایی خلأ آنها در حوادثی نظیر زلزله بم و لرستان برای درمان پدیدة سوگ و مشکلات روحی – روانی کودکـان حادثـه دیـده احساس شد . علاوه بر آن حضور دیگر کودکان در جلسه های مشاوره ، این حس را در کودک ایجاد می کند که در تحمل ایـن رنج تنها نیست ، حتی اینکه ابراز احساسات اعضا ی گروه ، برون ریزی را برای کودک راحت تر می کند . اهداف مشاوره گروهی پدیده سوگ در کودکان عبارت است از : – 1 فراهم کردن فرصتی برای دستیابی کودکان دا غدیده به محیطی پذیرا و امـن بـرای گفتگو و ابراز احساسات – 2 در میان گذاردن احساس ات با دیگرکودکانی که با مرگ عزیزی مواجه شده اند . – 3 ارائه اطلاعات به کودکان داغدیده دربارة غم و اندوه ، تا زمینة بهتری برای درک و ابراز احساس هایشان فراهم شود . – 4 کمـک بـه کـودک برای شناسایی روش های ابراز اندوه . بحث ونتیجه گیری : در خانواده های داغدیده ، اغلب حمایت چندانی از کودکـان صـورت نمی گیرد . بسیاری از بزرگسالان درباره اینکه کودکان چگونه سوگوار و غصه دار می شوند و نیز در مورد چگونگی کمک به این کودکان ، اطلاعات کافی ندارند . کودکان نیز ممکن اس ت با نگرش حمایتی که نسبت به والدین یا دیگر بزرگسالان هنگام سوگ دارند و به دلیل اینکه نمی خواهند آنها را بیش از پیش ناراحت کنند ، برای ابراز سوگ و اندوه خود تمایلی نشان نمی دهنـد . برنامه های گروهی مشاوره با کودکان داغدیده ، زمینه ای را فراه م می کند تا کودکان ، احساس هایشان را نـسبت بـه رویـداد ناگوار ، آزادانه ابراز کنند و از دیگر اعضا ی گروه حمایت دریافت کنند . به کـارگیری روش هـای مـشاوره گروهـی درارتبـاط بـا کودکان سوگوار در حوادث و بحران ها از فعالیت های اجتناب ناپذیر و ضروری برای کمک به این دسته از کودکان آسیب دیده می باشد که لازم است اطلاعات وآموزش های مورد نیاز در اختیار مشاوران، تسهیل گران و گروهای مـددکار قـرار گیـرد . ایـن مقاله پیرامون اطلاعات و تکنیک های مورد نیاز مشاوره با کودکان سوگوار و بحران دیده و روش تـشکیل گـروه هـای مـشاوره سوگ بحث وگفتگو می کند .