بابک وزیریان زاده - دانشگاه علوم پزشکی اهواز - دانشکده پزشکی - گروه انگل شناسی
سیدعباس مروچ - دانشگاه علوم پزشکی اهواز - دانشکده پزشکی - گروه انگل شناسی

بیماریهای ویروسی منتقله توسط بندپایان خونخوار مثل پشه ها و کنه ها در میـان میزبانـان مهـره دار کـه انتقـال بـه صورت بیولوژیک باشد را ب یماریهای آربو ویروسی می نامند . وچود برخی از این بیماریها مثل ویروس نیل غربی، تب پاپاتاسـی و تب کریمه کنگو از ایران گزارش شده است . در این مقاله پیشگیری و کاهش بیماریهای آربوویروسی مثل ویروس نیل غربی،تب زرد و تب دنگ که توسط پشه ها ی کولیسینه منتقل می شوند از طریق کاربرد دورکننده های حشرات مورد بررسی قـرار مـی گیرد . متن و بحث : بیماریهای آربوویروسی مثل ویروس نیل غربی، تب زرد و تب دنگ و آنسفالیتها عمدتاً توسـط پـشه هـا ی گونـه های جنس های آئدس و کولکس از زیر خانواده کولیسینه منتقل می شوند . تکثیر و کامل شدن سیکل این پ شه هـا در آبهـای راکد صورت می گیرد . به دنبال بارشهای شدید و ای جاد سیلابها و ماندابهای پس از آن شـرایط مناسـبی جهـت تخـم گـذاری و افزایش جمعیت این پشه ها ایجاد می شود . ضمناً یکی از خصوصیات بیماریهای آربو ویروسی ظهور ناگهانی و پراکندگی فـصلی آنها می باشد . این وضعیت من طبق و همراه با بروز منطقه ای آنها است . کوتاهی دوره ویرمی آنهادر مخازن مهره دار مکمـل ایـن اپیدمیولوژی می باشد . بنابر این افزایش ناگهانی جمعیت پشه های ناقل به دنبال بروز سیلابهای غیـر مترقبـه بـسیار خطرنـاک است . همچنین انجام کنترل سریع و کاهش جمعیت این پشه ها از طر یق کاربرد حشره کشها و لارو کشها در شرایط اضطراری از نظر جابجایی و انتقال نیروهای کمکی بسیار مشکل است . در این شرایط، جابجایی افراد محلی و فعالیتهای نیروهای کمکی و حساس به بیماریها شـرایط گزشـهای آلـوده و بیـشتر را فـراهم مـی آورد . یکـی از روشـهای پیـشگیری و کـاهش بیم اریهـای آربوویروسی جلوگیری، اجتناب و کاهش گزش انسان توسط پشه های ناقل می باشد . با تـو ضـیحات بـالا حفاظـت شخـصی و کاربرد دورکننده های حشرات بسیار موثر و مکمل اولیه و سریع کاربرد حشره کشها و لارو کشها که بـه صـورت دراز مـدت در مکانهای متمرکز اعمال می شوند، قرار می گیرند . دورکننده های حشرات شامل گروههای مختلفی هستند که به صور متفـاوت جمعــــی و شخــــصی کــــاربرد دارنــــد . ایــــن دور کننــــده هــــا شــــامل گروههــــای مختلــــف شــــیمیایی مثــــل : dimethyl ، ethohexadiol ،icaridin،hexamide ، diethyltoluamide ، phthalate dibutyl ، butopyronoxyl.هستند methoquin-butyl وdimethyl carbate،oxamate، methylneodecanamide ،phthalate نتیجه گیری : همان گونه که گفته شد در حفاظت شخصی کاربرد دورکننده های حشرات در پیـشگیری و کـاهش بیماریهـای آربوویروسی می تواند بسیار موثر باشد . بنابر این جهت بالا بردن این تاثیر باید روی یافتن ترکیبات اختصاصی موثر بر پشه های کولیسینه و روشهای کاربرد آنها سرمایه گزاری کرد . ضمناً در مـورد دورکننـده هـای موجـود بایـد روی آموزشـهای چگـونگی استفاده، زمان کاربرد، سلامت کاربرد و عمومیت دادن آنها تاکید کرد .