رامین روانگرد - دانشگاه علوم پزشکی تهران
عبیدا... فرجی - دانشگاه علوم پزشکی تهران
زهرا اسکندری بویا - دانشگاه علوم پزشکی تهران

همه بلایای طبیعی ، بدون توجه به نوع و منشأ آنها، حداقل دارای یک پیامد مهم هستند : حجم عظیمی از افراد آسیب دیده و کشته شده ( واجساد آنها ). در این مواقع، مسئولین استانی و منطقه ای نه تنها می بایستی برای کمک رسانی مؤثر و فـوری بـه آسیب دیدگان حادثه آمادگی کافی و کامل داشته باشند بلکه می بایستی جهت کنترل و مدیریت جمـع آوری و کفـن و دفـن اجساد قربانیان ناشی از بحران ( بدون توجه به حجم و تعداد آنها ) سریعا در منطقه بحران حضور یابنـد . در مـوارد متعـدد دیـده شده که به فرآیند مدیریت اجساد قربانیان آنطور که باید و شاید توجه کافی مبذول نگردیده و حتی در برخی مواقع، ایـن امـر، مورد بی اعتنایی و بی توجهی وا قع شده است . اگرچه اولویت در اینگونه مواقع، کمک به بازمانـدگان از حادثـه و ارائـه خـدمات اساسی و ضروری به آنهاست، اما نمی توان اهمیت بازیابی و جمع آوری اجساد را از نظر دور داشت . باید توجه داشت کـه نحـوه جمع آوری و مدیریت اجساد، تأثیر مهمی بر آسایش خاطر سایر اعضاء بازمانده خانواده قربانیان دارد . مدیریت اجـساد قربانیـان شامل یکسری فعالیتهایی است که با جستجوی اجساد آغاز می شود و بدنبال آن، فعالیتهـایی چـون شناسـایی هویـت اجـساد، انتقال آنها به سرخانه جسد، تحویل اجساد به بازماندگان و خانواده های آنها و در نهایت، کمک جهت کفن و دفن آنها مطابق با اعتقادات مذهبی و فرهنگی رایج در جامعه انجام می گیرد . بـه همـین جهـت، همکـاری تیمـی از افـراد مختلـف شـامل افـراد متخصص در امر نجات آسیب دیدگان، متخصصین پزشکی قانونی، پلیس و نیروهای انتظامی، افراد اجرایی و اداری، دادسـتان و وکیلا، روانشناسان و تیم های پشتیبانی از افرادیکه قربانیان و اجـساد را کنتـرل و مـدیریت مـی کننـد، نماینـدگان سـازمانهای غیردولتی و بین المللی و نیز داوطلبان، لازم و ضروری بنظر می رسد . همچنین، مجریان بهداشتی شهر یـا اسـتان، بایـد نقـش مهم و اصلی خود را در زمینه کاهش نگرانیهای مربوط به خطرات اپیدمیولوژیکی احتمالی ناشی از وجود اجساد در منطقه و نیز ارائه کمکهای پزشکی و بالینی به اعضاء آسیب دیده، به خوبی ایفا نمایند . در میان کلیه افراد تشکیل دهنـده تـیم مـذکور مـی بایستی هماهنگی کافی وجود داشته باشد تا از موازی کاری و به هدر رفتن منابع موجود، تا حـد ا مکـان جلـوگیری شـود . ایـن مقاله سعی دارد تا با ارائه اطلاعاتی درباره نحوه برنامه ریزی جهت انجام امـور فـوق الـذکر، روش صـحیحی جهـت مـدیریت و کنترل اجساد قربانیان ناشی از بحرانها و بلایای طبیعی ارائه نموده و در پایان، پیشنهاداتی برای انجام هر چه بهتر این فرآینـد، بیان نماید

بلایای طبیعی، مدیریت اجساد، خطرات اپیدمیولوژیکی