زهره عنبری - دانشگاه علوم پزشکی اراک

کشور ایران به لحاظ دارا بودن وضعیت استراتژیک در منطقه خاورمیانه و نیز از نقطه نظر وضعیت جغرافیایی و قرار گـرفتن در کمربند زلزله و برخوردار بودن از تنوع آب و هوایی ، طی چند سال اخیر شاهد حوادث طبیعـی و غیـر طبیعـی بـسیاری بـوده است . بیمارستان ها نیز به عنوان یکی از نهادهای مهم ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی در زمان وقوع بحران نقش مهمی را در بازگشت سلامت جسمی و روانی مصدومین ایفا می نمایند لذا برنامه ریزی صحیح و اعمـال مـدیریت کارآمـد مـی توانـد درعملکرد مطلوب و بهینه این نهاد مهم تاثیر بسزایی داشته باشد . هدف کلی از انجام این پژوهش مقایسه برنامه حوادث غیر مترقبه در کلیه بیمارستانهای آموزشی شهر اراک با بیمارستان امـام تامین اجتماعی ( ره ) و در نهایت ارائه الگوی مناسب برای بیمارستانهای تحت مطالعه در زمان وقوع بحران بوده اسـت . در ایـن پژوهش که از نوع مقطعی - توصیفی بود از یک چک لیست چهار قسمتی که به صورت طیف لیکرت طبقه بنـدی شـده بـود ، مراحل مختلف حوادث غیرمترقبه بیمارستانی مورد ارزیابی قر ار گرفت . این چک لیست به طور جداگانـه چهـار مرحلـه برنامـه حـوادث غیرمترقبـه شـامل : مرحلـه آمـادگی ) (Prepration Phase ،مرحلـه اعـلام خطـر ) (Alert Phase ،مرحلـه پاسـخ اورژانس ) (Emergency Response Phase و مرحله توقف برنامه ) (Termination Phase را در سه بیمارستان آموزشـی و تنهـا بیمارستان وابسته به تامین اجتماعی مورد ارزیابی قرار داد . در این پژوهش مراحل برنامه حوادث غیر مترقبه در بیمارستانها از نقطه نظر تعیین کمیت و کیفیت کمیته حوادث غیر مترقبه بیمارستانی ، تعیـین زنجیـره مـسئولیت در حـوادث غیـر مترقبـه تعیین مرکز عملیات اض طراری ، تعیین علائم ، فراهم سازی ذخائر داروئی و غذایی ، نحوه برقراری ارتباطات داخلـی و خـارجی در زمان وقوع بحران ، نحوه آمـوزش پرسـنل ، نحـوه هـشدار در حـوادث غیـر مترقبـه ، ارزیـابی شـدت حادثـه غیرمترقبـه ، سازماندهی فضا و نیروی انسانی ، آماده سازی بخشهای درمانی و پ شتیبانی ، برنامه تریاژ ، تخلیه و توسعه فضای درمانی ، نحوه سیستم ارجاع و برنامه نگهداری اجساد ، ارزیابی اقدامات بعد از حادثه و ... مورد ارزیـابی و تطبیـق قـرار گرفتنـد . یافتـه هـای پژوهش از طریق نرم افزار Excel مورد تحلیل قرار گرفت این پژوهش نـشان داد بیمارسـتان ا مـام تـامین اجتمـاعی ( ره ) دارای بالاترین امتیاز از نظر برنامه حوادث غیرمترقبه با میانگین %83/1 درحد بسیار خوب در مقایسه با بیمارسـتانهای آموزشـی بـوده است . دراین پژوهش بیمارستان امیرکبیر با امتیاز %61 درصد خوب ، بیمارستان های طالقانی و ولیعصر ( عج ) به ترتیب با امت یـاز %44 و %40 در حد متوسط ارزیابی شدند . دراین پژوهش الگوی برنامه حوادث غیرمترقبه برای بیمارستانهای مورد مطالعه ارائـه گردید . الگوی ارائه شده بر این مهم تاکید دارد که افزایش کارآیی و اثر بخشی برنامه امدادرسانی در زمان وقـوع بحـران در گـرو تدوین استراتژی های ساخ تاری ، فرآیندی ، و نتیجه ای بوده و در این میان تعهد مـدیران و مـشارکت همـه دسـت انـدرکاران اجرائی در بخش های درمانی و پشتیبانی را به منظور موفقیت برنامه ها می طلبد امیدواریم کلیه بیمارستانهای کشور با ارزیابی دقیق از مکانیزم های موجود در برنامه حوادث غیر مترقبه و تحلیل دقیق SWOT در جهت کاهش اثرات ناشـی از حـوادث غیـر مترقبه ، گام های مؤثری بردارند .

برنامه حوادث غیرمترقبه ، بیمارستانهای آموزشی ، مطالعه تطبیقی