علی اکبر عباسی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس
سیدعلی آزرمسا - استادیار دانشگاه تربیت مدرس

آب شکن سازه ای است که به منظور کنترل نرخ انتقال رسوب ساحلی، جلوگیری از فرسایش ساحل یا جلوگیری از ورود امواج و رسوب به مصب رودخانه و کانالهای منتهی به دریا ساخته میشود . با توجه به اهداف پروژه ، شرایط مرزی هیدرولیکی و هیدرودینامییکی در محل اجرای آن، مصالح موجود امکانات اجرایی، آب شکنها بصورت طویل یا کوتاه، با ارتفاع زیاد یا کم و نفوذپذیر یا نفوذناپذیر و از مصالح مختلف ساخته میشوند. از آنجا که اندرکنش بین فرایندهای ساحلی و آب شکن ها پیچیده تر می باشد، انتخاب نوع و طراحی مناسب آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر این انتخاب و طراحی بصورت مناسب انجام گیرد می تواند موجب حفاظت و اصلاح ساحل گردد در غیر اینصورت با تغییر نامناسب رژیم طبیعی انتقال رسوب ساحلی می تواند باعث تشدید مسائل موجود و بروز مشکلات جدید نظیر فرسایش ساحل پایین دست و بهم خوردن تعادل محیط زیست گردد. در این مقاله ضمن بررسی عملکرد و اهداف کاربرد آب شکنها و معرفی انواع آنها، ضوابط انتخاب صحیح نوع، طول، فاصله، ارتفاع، زاویه با ساحل، شکل دماغه، مصالح ساخت و دیگر پارامترهای طراحی آب شکنها جهت حفاظت سواحل از دیدگاه محققین مختلف بررسی میشود. سپس نمونه هایی از آب شکنهای اجرا شده در داحل معرفی و با بررسی و تجزیه و تحلیل عملکرد و نتایج بددست آمده از اجرای آنها، دقت و صحت ضوابط طراحی ، کیفیت اجرا و کارآیی آنها مورد ارزیابی قرار میگیرد. با انجام این بررسی دیدگاه روشنی در مورد اصول و ضوابط طراحی، موارد کاربرد و نحوه عملکرد آب شکنها در اختیار طراحان قرار می گیرد.