محمدرضا غریب - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
حمید رحیمی پور انارکی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

سواحل شمالی خلیج فارس جایگاه شکل گیری حدود ٤٠ خور کوچک است که سابقه تشکیل آﻧﻬا به آخرین دوره های بعد از یخچالی در کواترنر پسین (فلاندرین) مرتبط می شود. خورهای کوچک سواحل شمالی خلیج فارس بیشتر از انواع خورهای تشکیل شده در پناه سدهای ماسه ای و کنالهای مغروق رودخانه ای هستند و بعنوان بنادر طبیعی (Natural Harbor) کاربری صیادی، بازرگانی و ترابری دارند و نبض اقتصاد و شکوفایی برخی ازشهرهای ساحلی به بقا و پایداری این خورها بستگی دارد. از طرفی این خورها تحت تاَثیر شرایط زمین شناسی، هیدرودینامیکی، هیدرولوژیکی، اقلیمی و کاربریهای یاد شده، دچار مشکلات و مسائل بسیاری هستند که می توان به سیلابهای فصلی، آورد رسوب از خشکی، رسوبگذاری و کاهش عمق مفید، انسداد و ناپایداری دهانه، آلودگی منابع آب و رسوب، پیشروی جبهه آب شور و فقر عمران ساحلی اشاره کرد. تحقیقات انجام شده در چند خور کوچک نشان داد که مشکلات موجود در خورهای مختلف بسیار مشابه بوده و راه حلهای ارائه شده منجر به انجام پروژه ساماندهی جامع این خورها شده است. هدف از این تحقیق دستیابی به دستورالعمل و الگوی مدیریتی است که در قالب آن اولاً مشکلات موجود این مناطق بطور نسبی برطرف شده و در مراحل بعد منجر به توسعه پایدار و رشد اقتصادی و اجتماعی کاربران این خورها گردد. الگوی مدیریت و ساماندهی ارائه شده در این تحقیق حاصل مطالعات و تحقیقات بسیاری است که مشخصاً برروی خورهای گناوه، ارش، ریگ و پیازی دراستان بوشهر انجام شده و قابل تعمیم به بیشتر خورهای کوچک سواحل شمالی خلیج فارس تا بندر لنگه می باشد.