علی پاک - استادیار، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف

مناطق ساحلی جهان در بخش خشکی و در بخش دریا جزء حساس ترین و با ارزش ترین مناطق محسوب می شوند . اهمیت این مناطق به لحاظ اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی انکار پذیر نیست. علیرغم اهمیت بسیار زیاد مناطق ساحلی در زندگی مردم جهان قرن بیستم شاهد روند تدریجی تخریب سواحل، کاهش منابع طبیعی، از بین رفتن گونه های با ارزش حیات وحش و آلودگی منابع آب و خاک در این مناطق بوده است. مشکلات مناطق ساحلی جهان اعم از تمرکز جمعیت و ساخت و ساز بی رویه، بالا آمدن آب دریا ، فرسایش سواحل و سایر مخاطرات محیطی، آلودگی محیط زیست، ناهماهنگی و تضاد بین دستگاه های اجرایی مختلف ، آاهش تنوع زیستی (Biodiversity) و اتلاف منابع طبیعی باعث شده است آه رویکرد نوینی به نام مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (Integrated Coastal Zone Management) در سطح جهان مطرح گردد . اگر چه در برخی کشورهای پیشرفته نظیر ایالات متحده، این رویکرد بیش از ربع قرن سابقه دارد ولی در اغلب کشورهای در حال توسعه و حتی برخی از کشورهای اتحادیه اروپا توجه به برقراری یک نظام مدیریت یکپارچه در سواحل تنها به دهه ١٩٩٠ بر می گردد. در مقاله حاضر ضمن مروری بر ضرورت ها، مفاهیم و زمینه های جهانی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، اقداما ت انجام شده در ایران در این مورد با توجه به تفاوتهای اقلیمی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سواحل شمال و جنوب کشور مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.

مناطق ساحلی، مدیریت ، یکپارچگی، محیط زیست ، ICZM