محمدرضا غریب رضا - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
احمد معتمد - استاد دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شم
حمید رحیمی پورانارکی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

خلیج گرگان به مساحت حدود 3/509 کیلومتر مربع در جنوب شرق دریای خزر، یکی از مهمترین محیطهای رسوبی ساحلی دریای خزر به شمار می رود. فرآیندهای فرسایش، انتقال رسوب و رسوبگذاری توسط عوامل هیدرودینامیکی نظیر امواج و نوسانات تراز دریا از یک طرف و آورد رسوب رودخانه ای و بادی از دیگر سو اهمیت خاصی به خلیج گرگان داده است. بحث رسوب شناسی خلیج گرگان موضوع اصلی این تحقیق است. روش این تحقیق بر اساس اندازه گیریهای دریائی شامل هیدروگرافی و نمونه برداری از کلیه رخساره های رسوبی خلیج گرگان، مطالعات آزمایشگاهی آنالیز فیزیکی نمونه های رسوبی و مطالعات GIS است. نتایج حاصله نشان داد که چهار گروه اصلی رسوبات ماسه ای، گلی، گل ماسه ای و ماسه گلی در خلیج گرگان نهشته شد اند. رسوبات ماسه ای، مربوط به سواحل شبه جزیره میانکاله، رسوبات با بافت گلی در شرق خلیج و دلتاهای قره سو و گرگانرود، بافت گل ماسه ای در نیمه خلیج تا سواحل شمالی که در پناه برخورد امواج هستند فراوانی بیشتری دارد، لیکن بطرف نیمه جنوبی و سواحل جنوب غرب تبدیل به بافت ماسه گلی شده اند. نرخ رسوبگذاری سالانه در دهانة ورودی خلیج، محوطة داخل خلیج و سواحل شبه جزیرة میانکاله به ترتیب10، 7/17 و20 سانتیمتر بدست آمده است. نتایج نشان داده اند که حجم کل رسوبگذاری در دهانه ورودی خلیج گرگان در مدت 2 سال معادل 861098 متر مکعب است که به طور نسبی بیانگر 430549 متر مکعب رسوبگذاری سالانه در دهانه ورودی خلیج گرگان می باشد. حجم کل رسوبگذاری در سواحل شبه جزیره میانکاله در مدت 2 سال معادل 8617994 متر مکعب است که به طور نسبی4308997 متر مکعب رسوبگذاری در سال می باشد

خلیج گرگان، مکانیزم فرسایش و رسوبگذاری، اندازه گیری دریایی، رسوب شناسی