غلامرضا راهی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و منابع طبیعی بوشهر
طیبه طوسی - کارشناس آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع استان بوشهر

قنات های استان بوشهر در مناطق کوهستانی و دشت قرار گرفته و از قدیم الایام یکی از مهمترین راه های ابیاری مطمئن در این استان خشک و سوزان بودن است. این روش یکی از قدیمی ترین روش های استحصال آب آن هم بدون وجود استفاده انرژی بوده و حاکی از تلاش و خلاقیت فوق العاده مردانی است که از فرهنگ غنی برخوردار بوده و توانستند با ابتکارات خود تحولی عظیم ایجاد نمایند. این تحقیق بر اساس مشاهدات محلی، جمع اوری اطلاعات و پرسش نامه های محلی در قالب بررسی راجع به روش های سنتی و استحصال آب و آبخیزداری بین سالهای 80 تا 82 در استان بوشهر انجام شد. بر اساس اطلاعات جمع آوری شد ه در مناطق مختلف استان بیش از 500 رشته قنات وجود داشته که بیشترین تراکم آنها مربوط به منطقه جم و ریز از شهرستان کنگان، منطقه پشتکوه دشتستان و منطقه دشت پلنگ شهرستانی دشتی بوده است.نتایج تحقیق نشان میدهد که اکثر قناتهای موجود در استان به دلایل مختلف از بین رفته و یا در حال از بین رفتن می باشد که مهمترین دلیل آن ها حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق ، تغییر شرایط فرهنگی، از بین رفتن روحیه همکاری بین مردم و وضعیت بد آبدهی قنات در طول سال بوده است . در این پژوهش ضمن بررسی ویژگی های قنات ها، عوامل موثر در تخریب و از بین رفتن آنها نیز مورد بررسی قرارگرفته است.

قنات ، بوشهر ، عوامل تخریب ، آبخیزداری ، روش های سنتی