پرویز عبدی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان
فرهاد آقاجانلو - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

در این تحقیق به بررسی قنات و قناتداری در استان زنجان پرداخته شده و عوامل تهدید کننده و روشهای مقابله با آن مورد بررسیقرار می گیرد. بدین منظور ابتدا اقدام به جمع اوری اطلاعات و داده های موجود از قنوات استان گردید و سپس با انجام پیمایش صحرایی نسبت به بررسی وضعیت فعلی آنها اقدام شد. بر اساس نتایج بدست امده، در استان زنجان نزدیک به 831 رشته قنات وجود دارد که 803 رشته با میزان تخلیه 144 میلیون متر مکعب که در حدود 13 درصد حجم تخلیه ابهای زیر زمین یاستان را شامل میشود، دایر بوده و بقیه بصورت متروکه باقی مانده اند. از دلایل خشک شدن و متورکه ماندن قنوات می توان بهمواردی چون خشکسالی، حفر چاههای عمیق و نیمع عمیق در شعاع تاثیر قنوات و پایین افتادن سطح آب زیر زمینی، عدم انجام مرمت و لایروبی سالانه، مهاجرت بهره برداران و بلا استفاده ماندن قنات اشاره نمود. انجام عملیات تغذیه مصنوعی ابهای زیر زمینی در حوزه های بالادست قنوات، ممنوعیت حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق در شعاع تاثیر قنوات و مهمتر از همه ترویج و تشویق بهره برداران نسبت به حفظ و نگهداری بهره برداری مناسب از راهکارهای قابل اجرا برای حفاظت و احیای قنوات در این استان می باشد.

قنات ، آب زیر زمینی ، استان زنجان