محمود فغفورمغربی - استادیار دانشکده مهندسی فردوسی مشهد
علی اصغر حیدربیگی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر

پروژه ابخوانداری (پخش سیلاب) شهر بیرجند از سال 1375 درمنطقه ای به مساحت 5000 هکتار، به منظور مهار جریانهای سیلابی چهار رودخانه تعریف شده است. به منظور انتقال جریان به اراضی پخش سیلاب یک سری سازه های هیدرولیکی درمجاورت رودخانه مود، در حال احداث می باشد که باعث انحراف جریان سیلابی به شبکه پخش سیلاب خواهد شد. در منطقه انحراف سیلاب، یک رشته قنات در منطقه سیل گیر واقع شده است که با احداث سرریز انحرافی، در اولین سیلاب تعدادی ازمیل چاههای قنات مذکور در مواجهه با سیلاب، تخریب شده و مقادیر زیادی گل ولای به در اولین سیلاب تعدادی از میل چاههای قنات مذکور در مواجه با سیلاب، تخریب شده و مقادیر زیادی گل و لای به داخل قنات وارد شده و منجر به مسدود شدن قنات و یا افت شدید جریان قنات خواهد شد. به منظور محافظت میل چاههائی که در معرض سیل گیری واقع می شوند راهکارهائی اندیشیده شده که از میان آنها افزایش ارتفاع میله چاه بر روی سطح زمین، تقویت میل چاهها و کوره قنات با کول گذاری را می توان ام برد. طراحی سازه های هیدرولیکی مورد نیاز جهت بهره برداری از سیلاب و راهکاری محافظت مبل چاهها در مواجهه با سیلاب بر اساس اطلاعات هیدرولوژیکی ، طغیان رودخانه، روندیابی سیل، میزان نفوذ و تبخیر انجام میشود.

قنات ، آبخوان ، مهار سیلاب