جلیل آرین پو - واحد تحقیقات شرکت سهامی شیشه قزوین (عام)

خوردگی آجرهای نسوز از مهمترین مباحث علمی و مسایل تحقیقی در تکنولوژی ذوب است. چرا که مدت عمر این آجرها در واقع تعیین کننده عمر کوره و از مهمترین پارامترهای مالی در اپتیمایز کردن اقتصادی تولید شیشه است. مکانیزم های خوردگی و فرسایش آجرهای کوره ذوب شیشه، مورد بررسی های زیادی قرار گرفته است . این مکانیزم ها در همه جای کوره یکسان نیست. مکانیزم خورگی آجرهایی که در تماس با مذاب اند، متفاوت از مکانیزم های خوردگی آجرهایی است که در مسیر دود و گاز و بخارات حاصل از ذوب مواد اولیه قرار دارند. امروزه بر مبنای شناخت وسیعی که ازچگونگی مکانیزمهای خوردگی آجرهای کوره ذوب شبشه بدست آمده، درصد ترکیب مواد اولیه، نوع جنس و ساختار آجرها، طراحی کوره ها، دستخوش تحولاتی کیفی و ظریف شده است، که استفاده از این دستاوردهای جدید صنعتی می تواند، راندمان اقتصادی تولید شیشه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. واکنش بین آجرها و مذاب از نوع واکنشهای هتروژن و مشمول مراحل انتقال واکنش کننده ها انجام واکنش شیمیایی و انتقال محصولات به خارج از محیط واکنش می باشد، که سرعت این مراحل در مجموع تعیین کننده کینتیک واکنش خوردگی اجرهای نسوز است (البته از روی دیاگرامهای فازی موجود میتوان، امکان پذیری ترمودینامیکی خوردگی را تعیین و محصول واکنش ها مشخص کرد). شناخت مکانیزم های پیشرفت هر یک از این مراحل، دیفیوزیون و کنوکسیون (در مرحله انتقال) ، سرعت واکنش شیمیایی (قدرت شیمیایی، خورندگی مذاب، دما و کشش سطحی آن نسبت به آجر، جنس، تخلخل و عبور پذیری آجر، ....) و نهایتا سرعت خروج محصولات خوردگی از منطقه واکنش (که چون از طریق دیفوزیون صورت می گیرد، ضخامت لایه ساکن مرزی روی آجر که این خود از ویسکوزیته مذاب و سرعت نسبی آن نسبت به آجر، و شکل آجر، .... تاثیر می گیرد) تعیین کننده آن است. مکانیزم خوردگی آجرهای چکرکه در حال حاضر پاشنه آشیل کوره های ذوب شیشه است، بسیار متفاوت و متنوع و بستگی به جنس، شکل، و نحوه چیدن آجرها دارد و بررسی آن مفصل و طولانی است. در پایان با شناخت وضعیت فعلی آجرهای مورد استفاده در صنعت شیشه، و با شناخت دستاوردهای جهانی صنعت در این زمینه، می توان پشنهادات جمع بندی شده است را جهت بکارگیری در صنایع شیشه و سرامیک ارائه داد.