سیروس امیرحسینی - کمیته عمران وزارت جهاد سازندگی، بخش طراحی و تحقیقات واحد سازه های دریا
محمدرضا خدائیانی - کمیته عمران وزارت جهاد سازندگی، بخش طراحی و تحقیقات واحد سازه های دریا

ضایعات و خسارات ناشی از اثرات خوردگی روی سازه هایی که در جنوب کشور به ویژه در سواحل دریا احداث می گردند، اعم از سازه های دریایی نظیر شمعهای فولادی و بتنی اسکله ها، سپرهای فولادی، اتصالات سیستم ضربه گیرها و غیره یا انهایی که در محاور دریا احداث می گردند، مانند فلزات بکار برده شده در ساختمانها، انبارها ، منابع آب و هوایی و تاسیسات مکانیکی سالانه رقم قابل توجهی به خود اختصاص می دهد. در این راستا شناخت عوامل خورنده به ویژه عوامل محیطی و همچنین نحوه مقابله با آنها مستلزم آگاهی و مطالعه دقیق در این زمینه می باشد. بطور متوسط حدود 3/5% از وزن آب دریا را نمکهای مختلف تشکیل میدهند. این نکتها در ترکیب با یکدیگر انواع کلرور ها وسولفاتها را تشکیل داده (نظیر کلرید سدیم، کلراید و سلوفات منیزیم سولفات کلسیم و ...) که هر یک از آنها به نحوی موجب فساد و تخریب سازه های بتنی در محیطهای دریایی می گردند. این نکتها از طریق خلل وفرج و ترکهای موئین و هر نوع منفذی که در بتن وجود داشته باشند، به داخل آن نفوذ کرده تخریب و زوال آن را موجب می گردند. ترکیبات منیزیم و همچنین دی اکسید کربن محلول در آب دریا و سولفاتهای موجود عمدتا تجزیه و زوال بتن را باعث می گردند. معمولا بتن محیطی با خاصیت قلیایی بالا ایجاد می کند که فولاد داخل آن را در مقابل خوردگی محافظت می نماید. بتن با نسبت آب به سیمان کم، خوب متراکم شد ه و خوب به عمل امده دارای نفوذ پذیری پائینی است که نفوذ عوامل موجب خوردگی یعنی اکسیژن، یون کلر یون سولفات، دی اکسیدد کربن و آب را به حداقل می رسانند. قلیائیت بالای ملات سیمان می تواند با شستشو یا کربوناسیون از بین برود. وجود اکسیژن و آب برای وقوع خوردگی ضروری می باشد یونهای کلر موجود در داخل ملات به از بین بردن لایه محافظ ایجاد شده توسط محیط قلیائی روی ارماتور تمایل دارد. هر قدر قلیائیت سطح تماس بتن –فولاد بالاتر باشد، غلظت یون کلر لازم برای وقوع خوردگی بالاتر است. علاوه بر نفوذ پذیری پائین بتن افزایش ضخامت پوشش بتنی روی فولاد هم بهطور محسوسی حرکت عوامل موجب خوردگی به سطح فولاد را کاهش می دهد. هم چنین محتوای قلیائی و تری کلسیم آلومینات سیمان بر اسیب پذیری در مقابل خوردگی موثر است. بنابراین محیطی که بتن مستقیما در معرض آن قرار بگیرد، روی فرایند الکتروشیمیایی خوردگی موثر خواهد بود. بطور خلاصه در این مقاله خوردگی بتن و بتن مسلح و روشهای حفاظتی در مقابل عوامل خورنده مورد بررسی قرار گرفته است و بدین ترتی لزوم انتخاب بهترین نوع سیستم حفاظتی برای سازه های بتنی و همچنین پیش بینی تدابیر لازم برای نحوه نگهداری از آنها در دوارن بهره برداری مشخص می گردد.