اسماعیل رحیمی - مدیر تحقیقات و کنترل کیفیت شرکت صنعتی آما
میرمصطفی حسینیون - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
وحید شکوهی - دانشجوی متالورژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

ساخت مخازن و بعضی از اسکلتهای فلزی که به روش زیر پودری انجام می شود بصورت چند پاسه (Multi-Run) انجام می گیرد. اما ساخت لوله های نفت و گاز بصورت دو پاسه (two-run) است. در فرایند دو پاسه از 2 الی 5 سیم در هر پاس بسته به ضخامت لوله و سرعت جوشکاری استفاده می گردد که معمولا بطور درز مستقیم گاهی هم بصورت اسپیرال جوشکاری می شود. به همین دلیل تحرارت ورودی زیادی بخصوص وقتی که ضخامت لوله افزایش می یابد لازم است. این حرارت زیاد باعث درشت شدن فریت مرزدانه ای پری یوتکتوئید و کم شدن فریت سوزنی می گردد در نتیجه چقرمگی بخصوص در حرارتهای پایین کاهش شدیدی می یابد. این مقاله به بررسی اضافه کردن Ti , B بر چقرمگی جوش در دو روش دو پاسه و چند پاسه می پردازد. لذا برای این منظور از دو سیم با ترکیب C 0.08 Mn 1.16 Mo 0.45 Si 0.15 و دومی C 0.06 Mn 1.21 Si0.28 Mo 0.51 Ti0.131 B0.0103 در دو اتصال دو پاسه و چند پاسه بر روی ورق به ضخامت 20mm استفاده گردید. نتایج نشان داد که افزایش چقرمگی در روش دو پاسه با سیم حاوی B , Ti نسبت به سیم دیگر بسیار چشم گیر بود در این حالت از ازدیاد فریت پری یوتکتوئید و Side – Plate جلوگیری شد و مقدار فریت سوزنی افزایش یافت. اما در روش چند پاسه با اضافه شدن B , Ti بهبود بسیار ناچیزی در چقرمگی جوش نسبت به سیم دیگر مشاهده گردید که قابل اغماض بود. نتایج این تحقیق که بصورت آزمایشات شیمیایی، مکانیکی، متالوگرافی و جوشکاری انجام گرفته در مقاله ارائه می گردد.