مرجان مردانی حموله - کارشناس ارشد پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجآن

در طول تاریخ تکوین تمدنهای بشری، انسان همواره با انواع بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است و در بسیاری از مواقع، خسارات جبران ناپذیر ناشی از این بلایا بر جوامع بشری وارد شده است . حوادث طبیعی تاکنون 3 میلیون نفر تلفات در 25 سال اخیر در دنیا ایجاد و خساراتی معادل 23 میلیارد دلار وارد نموده است . از طرفی از آغاز سال 1997 تاکنون حوادث طبیعی 128000 کشته و سالانه 136 میلیون مجروح بر جای گذاشته اس ت . (6) در این میان کشور ایران به علت وسعت، موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی یکی از ده کشور بلا خیز جهان به شمار می آید و از نظر بروز بلایای طبیعی بعد از کشورهای هند، بنگلادش و چین، مقام چهارم را در آسیا دارد . اگر بپذیریم بسیاری از پدیده ها که انسان و فرآیند زندگی او را چه به صورت مثبت و منفی تحت تاثیر قرار می دهند با پیدایش زندگی جمعی بوجود آمده اند، بحرانها نیز از این قاعده مستثنی نخواهند بود ).3) سازمان بهداشت جهانی، بحران را به عنوان یک پدیده اکولوژیک ناگهانی، بزرگ و عظیم که نیاز به کمک از بیرون دارد، تعریف می نماید . بحرانها ی ناشی از بلایای طبیعی ، به علت قطع روند طبیعی زندگی، آثار ناگواری مثل مرگ و میر، جراحت، از کار افتادگی و ایجاد حجم زیادی از نیازهای انسانی، نیازمند مدیریتی توانمند در سطح نهادهای اجرایی است . از سوی دیگر، هر قدر آثار بحرانها و حوادث با شدت بیشتری زندگی بشری را تحت تاثیرقرار دهد، افکار عمومی شتاب بیشتری را برای مدیریت بحرانها فراهم می آورد . بررسی ها نشان می دهد که همزمان با سیر توسعه، جوامع و پیچیدگی های زندگی روزمره معمولاً بر تعداد بحرانها اضافه می شود ولی با طراحی و ساختار مناسب مدیریت بحران می توان تبعات مخرب بحرانها را در قالب ام ور پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی کم کرد ).7) به تعبیر بهتر، مدیریت بحران به اقداماتی گفته می شود که در هنگام بروز بحران جهت حفظ جامعه ، دارایی و محیط انجام می گیرد . پس باید به عنوان قسمتی از برنامه عادی توس عه کشور در نظر گرفته شود و نباید به حوادث، صرفاً در مواقع بروز پاسخ داد . مدیریت بحران یک نیاز ملی و مستمر است که برای اثربخشی آن باید بخشها، گروهها، سازمانها و نهادهای مختلف با هم همکاری نمایند و برای آنکه مؤثرتر باشد باید به صورت یک فعالیت پیوسته اعمال شو د و نه به صورت یک واکنش دوره ای و موضعی نسبت به یک حادثه جاری .