علی رجبی پور - عضو موسسه بین المللی توسعه پایدار نقش جهان
احسان مالکی پور - عضو موسسه بین المللی توسعه پایدار نقش جهان
محسن عموشاهی - عضو موسسه بین المللی توسعه پایدار نقش جهان
امیر رضوی - عضو موسسه بین المللی توسعه پایدار نقش جهان

سرزمین ایران، همواره در معرض مخاطرات گوناگون طبیعی و غیرطبیعی، قرار داشته است. از همین رو کسب آمادگی در مقابل این خطرات به منظور جلوگیری از هدر نرفتن منابع ملی از اهمیت بالایی برخوردار است. به منظور آمادگی و مقابله با تهدیدات و مخاطرات طبیعی، برنامه های مدیریت بحران تهیه می شوند. از طرفی برای مقابله با انواع تهدیدات غیر طبیعی، نیاز به تهیه برنامه های مرتبط می باشد. در این میان، تهدیدات نظامی موضوعی است که با توجه به موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ایران، بویژه در 10 سال اخیر اهمیت خاصی یافته است. برای مقابله با خطرات و تهدیدات نظامی، مطالعات پدافند غیرعامل در پروژه های مختلف عمرانی نظیر سد، نیروگاه، پتروشیمی و غیره در دستور کار نهادها و سازمان های ذی ربط قرار گرفته است. مطالعات پدافند غیرعامل با شناخت و تحلیل اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی حملات احتمالی نظامی به پروژه های مورد نظر و بازخورد این اثرات بر حیات مردم ساکن مناطق تحت نفوذ آنها به ارائه برنامه های پیشگیری و مقابله در زمان وقوع حملات می پردازد. در این مقاله با استفاده از مطالعات پدافند غیرعامل برای سد ارداک در استان خراسان رضوی، ابتدا به طبقه بندی تهدیدات غالب در محدودۀ مورد نظر پرداخته شده است. سپس با بررسی تطبیقی/ مقایسه ای چرخۀ مطالعات پدافند غیرعامل و مدیریت بحران، امکان کاربرد مطالعات پدافند غیرعامل در برنامه های مدیریت بحران مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت یک چارچوب پیشنهادی به منظور همپوشانی این مطالعات ارائه شده است.

مدیریت بحران، پدافند غیرعامل، مطالعه تطبیقی، سد ارداک