دانوش معتمدی - کارشناس ارشد سازه، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران
فرامرز خشنودیان - استادیار گروه سازی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران

برای مقابله با نیروی مخرب زلزله دوروش برخورد وجود دارد، روش اول مبتنی بر استفاده از سیستم مقاوم جانبی نظیر بادبند، دیوار برشی و … می باشد و روش دوم استفاده از سیستم هایی که از رسیدن زلزله به سازه جلوگیری می کنند، نظیر جداگرهای لرزه ای (base isolation) ، را توصیه می کند. با توجه به وقوع زلزله هایی نظیر بم و کوبه که دارای مولفه قائم قابل توجهی هستند و استفاده از جداگرها در سازهای ویژه ، لازم است که عملکرد سازه های جداسازی شده تحت اثر زلزله با در نظر گرفتن مولفه قائم زلزله مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این مقاله بررسی رفتار سازه های فولادی جداسازی شده تحت تحریک سه مولفه ای زلزله می باشد؛ به همین منظور با استفاده از نرم افزار «SAP2000» و با در نظر گرفتن یک سازه 4 طبقه و 3 رکورد زلزله و 3 نوع جداگر الاستومتریک با زمان تناوب و میرایی های متفاوت؛ پاسخ سازه تحت اثر دو مولفه افقی و سه مولفه زلزله مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی جهت مدل کردن المان های غیر خطی جداگرها از المان «Rubber isolator» استفاده شده است که رفتار جداگر را به صورت دو خطی مدل می نماید. نتایج حاصل نشان دهنده اثر کاهندگی قابل ملاحظه جداسازی پایه بر روی پاسخ های سازه و همچنین اثر قابل توجه مولفه قائم زلزله بر روی نیروی برشی تیرها می باشد؛ علاوه بر این نسبت حداکثر مولفه قائم زلزله به حداکثر مولفه افقی نیز به عنوان یکی از پارامترهای اثرگذار، در این تحقیق استخراج گردیده است. این نتایج همچنین نشان دهنده نقطه ضعف آیین نامه های معتبر دنیا نظیر NEHRP , IBC و …برای سازه های جداسازی شده می باشد که اثر مولفه قائم زلزله را نادیده گرفته اند که می بایستی همانند سازه های غیر جداسازی شده لحاظ گردد.

مولفه قائم ، جداگر الاستومریک ، ساختمان های فولادی ، base isolation