رضا خالوکاکایی - استادیار دانشکده معدن و ژئوفیزیک، گروه مهندسی استخراج معدن، دانشگاه

استخراج ماده معدنی به روش روباز، معمولاً نیاز به سرمایه گذاری زیادی دارد و ممکن است چندین دهه طول بکشد. قبل از استخراج لازم است که اندازه و شکل نهایی معدن به منظور تعیین میزان ذخیره قابل استخراج و میزان باطله برداری و همچنین تعیین محل تخلیه باطله و دیگر تاسیسات سطحی طراحی شود. محدوده معدن که تابع پارامترهای مختلفی م یباشد ممکن است در طول عمر معدن بدلیل تغییر این پارامترها چندین بار بازنگری شود. بنابراین استفاده از کامپیوتر برای طراحی مجدد در کوتاهترین زمان ممکن ضروری است. پس از اختراع کامپیوتر و کاربرد آن در زمین ههای مختلف، الگوریتمهای زیادی نظیر روش مخروط شناور، برنام هریزی پویا، روش گراف تئوری لرچ و گروسمن، الگوریتم کوروبوف و . . . جهت طراحی محدوده بهینه نهایی معرفی شده است. از میان الگوریتمهای مذکور روش مخروط شناور، گرچه در بعضی از حالات قادر نیست محدوده بهینه را بدست آورد، ساده ترین روش بوده و در مدت کمتری جواب بهینه را محاسبه م ینماید. همچنین ثابت شده است روش گراف تئوری لرچ و گروسمن تنها روشی است که قادر است محدوده بهینه را در تمام مدلها محاسبه نماید. گرچه پیچیدگی این روش و نیاز به وقت کامپیوتری بالا جهت حصول به جواب از معایب روش مذکور م یباشد.در این مقاله نرم افزارPitDesign که تحت سیستم عامل ویندوز قابل اجرا است معرفی م یگردد. نرم افزار مذکور با استفاده از زبان برنامه نویسی Borland C++ تهیه شده و قادر است مدل بلوکی اقتصادی و همچنین محدوده بهینه نهایی در معادن روباز را با استفاده از دو روش مخروط شناور و روش گراف تئوری لرچ و گروسمن و با شیبهای متغیر محاسبه نماید. نرم افزار PitDesign توانایی تعیین محدوده بهینه برای مدلهای بزرگ و پیچیده را دارد و همچنین قادر است نتایج را بصورت عددی و گرافیکی نمایش دهد

روش لرچ و گروسمن، گراف تئوری، روش مخروط شناور، محدوده بهینه، معادن روباز