امیر حسین علیزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه
مسعود ریاضی - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران
علیرضا کشاورز - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه
منوچهر حقیقی - استادیار دانشکده مهندسی شیمی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

در این مقاله به بررسی اثر دبی بر منحنی های نفوذپذیری نسبی در سنگ های کربناته ایران پرداخته شده است. سنگ های مورد نظر از رخنمون سازند آسماری تهیه گردیده اند. آزمایشات به روش جابه جایی غیر یکنواخت در دبی های 2/55، 3/55، 4/55 و 5/55 سانتیمتر مکعب بر ساعت طی دو فرایند سیلابزنی با آب و نفت ( کروزین ) انجام شده اند. تحلیل داده ها از روش ترسیمی Jones و Roszelle صورت گرفته و پس از محاسبه تراوایی های نسبی و رسم نمودار های مربوطه به بررسی اثر دبی تزریق بر داده ها و منحنی های تراوایی نسبی پرداخته شده است. خاصیت تر شوندگی از محل برخورد منحنی های تراوایی نسبی و نیز نقاط انتهایی آنها به دست آمد وآب دوست بودن وغزه نتیجه گیری شد. همچنین مشاهده گردید که در فرآیند سیلابزنی با آب منحنی های نفوذپذیری آب و نقاط انتهایی آزمایش تحت تاثیر دبی قرار نمی گیرند. بر خلاف این حالت نتایج نشان می دهد که در منحنی های نفت با کاهش دبی تزریق نفوذپذیری این فاز در اشباع آب غیر قابل کاهش (SWir) کاهش یافته و در طول آزمایش مقادیر این پارامتر به یکدیگر نزدیک شده و در انتها برابر می گردند. در فرآیند سیلابزنی با نفت منحنی های نفوذپذیری نسبی آب همانند قبل تحت تأثیر دبی قرار نمی گیرند. در منحنی های فاز نفت اثر این پارامتر دیده می شود اما روند خاصی در آنها نمی توان یافت. در سنگ های کربناته مورد آزمایش در نمودار های هر دو فاز آب و نفت اثر تاریخچه اشباع (هیسترزیس) مشاهده گردید به طوری که دو منحنی فاز آب بر خلاف آنچه در سنگ های ماسه سنگی وجود داشته کاملا از یکدیگر فاصله دارند. در فاز نفت این پدیده با افزایش دبی کاهش می یابد. این مورد در منحنی های تراوایی نسبی آب رفتاری عکس از خود نشان می دهد.

نفوذپذیری نسبی، کربناته، سیلابزنی، دبی، ناپیوستگی موئینگی، ترشوندگی، هیسترزیست، اشباع، محیط متخلخل