محمود رفیعی - عضو هیئت علمی و معاون اداری مالی مرکز تحقیقات مهندسی اصفهان
مرتضی کوشا - عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات مهندسی اصفهان

در عصر حاضر استفاده از فن آوری اطلاعات و سیست م های اطلاعاتی ضرورتی انکارناپذیر است . مسائل و مشکلات ناشی از اجرای ناقص و یا عدم رعایت ظرافتهای مدیریتی و انسانی این نوع پروژه ها می تواند هزینه های سنگینی را به سازمان تحمیل نموده و حتی در برخی موارد باعث شکست این نوع پروژه ها گردد . گرچه علل شکست پروژه های IT متعدد است و نادر است که فرض کنیم این پروژه ها صرفاً در نیمه مدیریت نامناسب شکست می خورند ولی از آنجا که مدیریت پروژه نقش محوری را در هم راستایی و هم افزایی اجزای مختلف پروژه IT از قبیل راهبرد سازمان، راهبرد IT ، کاربران ذینفعان، تامین کنندگان و منا بع سخت افزاری و نرم افزاری دارد، لازم است مورد توجه ویژه قرارگیرد . شکست در پیاده سازی پروژه های IT حتی می تواند تا سرحد شکست یک تیم سازمانی نیز کشیده شود . این مقاله تلاشی است در جهت شناخت و بررسی نقش مدیریت پروژه در موفقیت این نوع پروژه ها . امروزه اطلاعات بعنوان عاملی استراتژیک در کنار سایر عوامل تولید مطرح است . با گسترده ترشدن دامنه فعالیت موسسات و سازمان ها، جهانی شدن و تغییرات بسیار سریع تکنولویکی ، وجود سیستم های اطلاعاتی قدرتمند از الزامات سازمان ها در دستیابی به مزیت رقابتی است . همچنین اجرای این پرو ژه ها در کاهش ترس از رقابت، بهبود کارآیی سازمان، بهبود کیفیت خدمات، خودکارکردن فعالیت های سازمان، کاهش هزینه ها و افزایش سرعت کار و همچنین خنثی کردن محدودیت های خارجی همچون الزامات قانونی یا حقوقی بسیار موثر است . فن آوری اطلاعات که به سیستم گردآوری، پرداز ش و انباشت اطلاعات گفته می شود، در ابعاد سخت افزار، نرم افزار، حجم و نوع داده ها و نیز شبکه های مخابرات بشدت در حال تحول و دگرگونی است . جای بسی خوشوقتی است که اکثر مدیران به اهمیت این فن آوری در سرعت و دقت امور، رضایت مشتریان و اربات رجوع، تصمیم گیری مدیر ان و افزایش کارآیی سازمان ها اقف گردیده اند . این آگاهی باعث شده بیشتر سازمان ها به سرعت به استفاده از فن آوری اطلاعات روی آورند . عوامل اصلی شکست مدیریت پروژه را می توان به دو دستۀ عوامل داخلی و خارجی تقسیم کرد . عوامل داخلی شکست پروژه عبارتند از : مدیران پروژه بی تجربه، برنامه ریزی ضعیف پروژه، مدیریت ضعیف خواسته ها، وابستگی به ابزار مدیریت پروژه، عدم وجود تاریخ پایان کار، رهبری ضعیف و آزمایشات ناکافی . از عوامل خارجی شکست پروژه می توان به رقبا، سیاست هاو مقررات اشاره نمود . برخی دیگر از عوامل دیگر موثر برشکست پروژه عبارتنداز : طرح توجیهی ضعیف، طرح فنی ضعیف، توسعه تکنولوژی مدار، اتکا به بسته های نرم افزاری برای برآورده ساختن خواسته ها، فقدان پشیبانی مدیریت، تیم پروژه ناکارآمد، عدم آموزش کاربران، مقاومت در برابر تغییر فقدان روش مدیریت کیفیت، شکست در شناسایی و کاهش ریسک های پروژه و طولانی شدن جدول زمانی پروژه . دراین مقاله ابتدا عوامل شکست پروژه های فن آوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی تشریح می گردد و سپس نقش مدیریت پروژه در شکست این پروژه ها ارائه می شود .