فاطمه خدادادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه شهید بهشتی تهران
اکبر رستمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه شهید بهشتی تهران

شهرستان دزفول به عنوان یکی از شهرستانهای استان خوزستان با برخورداری از پتانسیل ها و توان های بالقوه طبیعی، تاریخی، فرهنگی و روستایی از نقاط مستعد استان برای برنامه ریزی بر پایه مطالعات گردشگری در راستای توسعه شهری می باشد. از این رو این مقاله در صدد آن است تا با معرفی و شناساندن قابلیت ها و ترسیم راهبردهای آینده با اتکا به جاذبه های گردشگری این منطقه، زمینه رشد گردشگری و توسعه منطقه ای بر پایه مطالعات محیطی را در ابعاد مختلف با نگرش در چارچوب پایداری منابع در این منطقه مهیا کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که قرارگیری پدیده های ژئومورفولوژیکی خاص(آبشار شوی، دره کاید، غار آبی فیلاب، چشمه سموک، دریاچه دز، دشت تمی، رودخانه دز، کوههای سالن و کینو، جنگل ها و بیشه) در کنار جاذبه های تاریخی و فرهنگی (پل قدیم دزفول و آسیاب های آبی)، روستاهای گردشگری، ژئوپارک شوی منطقه را به صورت یک مکان شاخص و بسیار مستعد تبدیل کرده است. در کنار وجود توان های بالقوه گردشگری و ویژگی های محیطی منحصر در شهرستان، راهبردهای توسعه (که از طریق تعیین نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت در منطقه استخراج شد)برای دستیابی به صنعت توریسم پایدار و توسعه شهری می تواند بر پایه افزایش زیرساخت ها، افزایش خدمات و تسهیلات گردشگری، ترغیب و تشویق سرمایه گذاری خصوصی، حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی و آموزش و راهنمایان تورهای تخصصی و تشویق به مشارکت مردم در زمینه توسعه شهری بر مبنای مطالعات گردشگری باشد. در این تحقیق با بهره گیری از مطالعات میدانی، نقشه های توپوگرافی توان های محیطی منطقه مشخص شده و برای ارزیابی و امکان سنجی توان های محیطی منطقه و توسعه شهری از مدل تحلیلی SWOT بهره گرفته شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از بین استراتژی های مطرح شده در جهت بهبود گردشگری و توسعه شهری، تدوین قوانین و مقررات ویژه جهت استفاده بهینه جاذبه ها و پدیده های گردشگری و جلوگیری از تخریب و از بین رفتن منابع، مهمترین استراتژی است که برنامه ریزی ها و راهکارهای توسعه محیطی در زمینه گردشگری باید در راستای رسیدن به این استراتژی باشد.

توان های محیطی، مطالعات گردشگری، توسعه شهری، مدل تحلیلی SWOT، شهرستان دزفول