نعمت ا... جعفرزاده حقیقی - دانشیار گروه بهداشت دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اه
محمدرضا ساکیان دزفولی - مدیر مرکز کنترل کمی و کیفی آب سازمان آب و برق خوزستان
مریم نیکبخت - کارشناس ارشد دفتر منابع آب و انرژی سازمان آب و برق خوزستان

رودخانه کارون پر آب تری ن رودخا نه ایران می باشد که از سلسله جبال زاگرس سرچشمه گرفته و با عبور از دشت خوزستان به خلی ج فارس می ریزد . این رودخانه در طول مسی ر خو د نیاز آبی بسیاری از صنای ع، مراکـز شهری و کشاورزی را تامی ن می نماید ، اما به دلی ل ورود فاضلاب شهری و پساب اکثر صـنایع ، آلـودگی هـای متعددی در این رودخانه ایجاد شده که تبعات ناشی از این آلودگی ها برسـلامت مـردم منطقـه و اکوسی سـتم کارون روبه فزونی می باشد . با توجه به جا یگاه ویژه رودخانه کارون در تـامی ن آب مصـرف ی شـهرها، صـنای ع و طرح های تولید کشاورزی ،انجام مطالعات پیرامون کیفیت آب این رودخانه دارای اهمیت بسـزای ی مـی باشـد . جهت تعیین تاثیر پساب تصفی ه خانه های آب شـماره 1 و 2 اهـواز بـر روی ک یفیـ ت آب کـارون پـنج ا یسـ تگاه نمونه برداری انتخاب ش د که دو ایستگاه در محل ورود پساب تصفیه خانه ها به رودخانه و سه ایستگاه دی گر بر روی رودخانه در بالا دست و پایین دست محل تخلیه پساب دو تصفی ه خانه قرار داشته اند و نمونـه بـرداری در چهار فصل از زمستان 1382 تا پاییز 1383 به صورت ماهی انه انجام گرفت . سپس با استفاده از نظام شاخص کیفیت آب بر اساس منحنی ها و جداول شاخص کیفی ت که در سال 1970 به وسیله بنیاد ملی بهداشت آمریکـا ارائه گردیده است ،شاخص ک یفیت فصلی و سالانه برای هر ا یستگاه مشخص و آنگـاه ایسـتگاه هـای مختلـف طبقه بندی گردی دند . طبق نتای ج بدست آمده دامنه شاخص ک یفیت سالانه در ای ستگاههای مختلـف در محـدوده 524/79 تا 648/93 بوده و بیشترین شاخص کیفیت مربوط به ای ستگاه اول ( بالا دست محل تخلیـه پسـاب دو تصفیه خانه به رودخانه ) و کمترین آن مربوط به ایستگاه چهارم ( پساب تصفیه خانه شماره (1 بـوده اسـت . بـا توجه به جد اول طبق ه بندی، کیفیت آب ای ستگاه اول که در بالادست محل تخلیه پساب دو تصفیه خ انه قرار دارد نسبت به ایستگاههایی که در پایین دست محل تخلیه پسابها قرار گرفته اند بهتر می باشد و تمام ایستگاههای مطالعاتی در گروه چهارم یعنی ایجاد تغیی رات خطرناک در سی ستم آبی قرار گرفته اند . همچنین مقایسه میزان پارامترها در پساب دو تصفیه خانه با استاندارد تخلیه پساب به آبهای سطحی نشان می دهد که میزان کدورت و مواد جامد معلق در پساب دو تصفیه خانه بالاتر از حد استاندارد می باشد . و میـزان ایـن پارامترهـا در پسـاب تصفیه خانه شماره 1 به صورت معنی داری بیشتر از پساب تصفیه خانه شماره 2 اندازه گیری شده است .

رودخانه کارون ، شاخص کیفیت، پساب تصفیه خانه های آب