ناصر ابراهیم نژاد گسکرئی - عضو هیات علمی گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی
میراحمد لشته نشائی - عضو هیات علمی گروه عمران دانشکده فنی دانشگاه گیلان

سدها از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند.. نقش آنها درتوسعه کشاورزی و عمران مناطق روستائی و شهری، تامین آب آشامیدنی ، تولید انرژی هیدرولیک، کنترل و تنظیم شدت جریان رودخانه ها قابل توجه است. افزایش تعداد سدهای بزرگ با ارتفاع زیاد و حجیم در دنیا، گرچه به علت مزایای فوق ارزش حیاتی برای جوامع بشری دارد و لیکن در اثر بروز حوادث ناگوار، از جمله شکستگی ها به دلیل عواملی نظیر، طغیان رودخانه ها – شکست فونداسیون – زلزله و بمباران – پدیده روباه که باعث رها شدن ناگهانی حجم عظیمی از مایع که با دبی های سیلابی و پیش بینی شده قابل قیاس نمی باشد، در پایین دست سد می تواند خطرات جانی و مالی فراوانی به بار بیاورد. در این مقاله بمنظور تعیین ارتفاع، سرعت و دبی جریانها و همچنین سرعت انتشار امواج ناشی از شکست ناگهانی یک سد بر روی بستر شیب دار بودن اصطکاک و تغییرات آنها نسبت به زمان و مکان درپایین دست سد ازمعادلات پیوستگی و دینامیکی حاکم بر جریانهای غیر دائمی در غیاب افت انرژی استفاده شده است. با استفاده از روش مشخصه ها معادلات فوق تبدیل به معادلات خصوصیات گشته و با بکار بستن یک روش عددی مناسب، معادلات خصوصیات حاصله به صورت تقریبی حل شده اند وصحت روابط و نتایج تئوری مذکور بکمک داده های تجربی حاصله از مدل هیدرولیکی کوچک مورد ارزیابی قرار گرفته است. درپایان نتایج بصورت گرافهای بدون بعد جهت استفاده ارائه شده اند.

جریان ، هیدرولیک ، شکست سد ، مدل ریاضی