مسعود مصباحی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی و عضو هیات علمی گروه عمران دانشگاه آز

وقوع فرسایش در بستر و ساحل رودخانه ها عمدتا بصورت تدریجی و یا توده ای رخ می دهد و نتیجه آن تغییراتی است که در شکل، مسیر و ظرفیت رودخانه ها بوجود می اید. استفاده از پوشش ها که از لحاظ عملکرد و اجرا ساده تر از سایر روشهای حفاظتی است، یکی ازمتداولترین اقداماتی است که جهت حفاظت مستقیم سواحل و بستر رودخانه ها انجام می گیرد. استفاده از سنگ به عنوان پوشش در برابر فرسایش و آبشستگی یکی از روشهای رایج جهت حفاظت سواحل و بستر رودخانه ها به شمار می رود که درایین خصوص مهمترین معیار طراحی یک پوشش سنگچین، تعیین اندازه سنگ می باشد. تاکنون توسط محققین مختلف، معیارهای متعددی جهت تعیین اندازه سنگ در پوششهای سنگچین توصیه شده است که در اینمیان روشهای ارائه شده توسط اسکارمیا (والینگفورد)، پیلارزیخ و ماینورد بیش از سایر روشها مورد بیش از سایر روشها مورد استفاده قرار گرفته اند. در این مقاله ابتدا فرمولبندی سه روش فوق شرح داده خواهد شد و پس از آن با ارائه یک مطالعه موردی که مربوط تعیین اندازه سنگ در پوشش حفاظتی بخشی از رودخانه قره آغاج در استان فارس می باشد، به مقایسه این سه روش پرداخته خواهد شد. در این مثال پس از تعیین دبی با دوره بازگشت مناسب ، با استفاده از نرم افزار Hec-Ras سرعت در مقاطع مختلف در طول مسیر رودخانه تعیین می گردد و با مشخص نمودن بازه های فرسایش پذیر رودخانه، اندازه سنگ جهت اجرای پوشش سنگچین با استفاده از سه روش مزبور، تعیین می گردد.

پوشش سنگچین ، اندازه سنگ ، مهندسی رودخانه