افشین قربانی نژاد

امروزه انتقال آب توازن و جابجائی موجودات زنده مهاجم و ترکیبات شیمیایی متعدد ناشی از آنها، از مسائل عمده اکوسیستمهای آبی میباشد. درمورد اغلب اکوسیستمها حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از راهیابی موجودات مهاجم، مواد و ترکیبات آلاینده که تعادل اکوسیستمها را بر هم زده و باعث بروز مشکلات اکولوژیکی، بهداشتی و اقتصادی عدید های م یشوند، اهمیت دارد. از اینرو بررسی، تجزیه و تحلیل و ارائه راهکارهای مناسب جهت حفظ وضعیت تعادل اکوسیستم اجنتاب ناپذیر است. درقوانین رایج جهانی، ممانعت ازنقل و انتقال بیولوژیکی ارگانیسمها همراه با آب توازن اجباری نیست. از سال 1973 سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) فعالیت خود را از طریق کشورهای عضو در ارتباط با تدوین کنوانسیونی به منظور پرداختن به مسائل آلودگی موضوع آب توازن، بنام کنوانسیون مارپول آغاز کرد. از سوی دیگر در سال 1992 ، دراجلاس زمین کشورها بر آن شدند دستورالعملهایی را درباره نقل و انتقال، استفاده و رهاسازی سازوار ههای دست ورزی شده تدوین کنند. براین اساس مذاکراتی طی سالهای بعد صورت گرفت و بالاخره درسال 2000 ، در مونترال کانادا پروتکلی تحت عنوان پروتکل کارتاهینا به تصویب رسید. این پروتکل که از بیستم شهریور ماه 1383 ، لازم الاجراء گردید در واقع معاهد های تعه دآور است که باید از این پس رعایت شود. درواقع اصل اول در ایمنی زیستی حفاظت اکوسیستمهای آبی دریاها و اقیانوسها و یا به عبارتی اکوسیستمهای آبی است. این مهم، مدیریت آب توازن، کنترل مرسولات دریایی، برچسب گذاری وکنترل بکارگیری موجودات دست ورزی شده ژنتیکی وانتقال آنها از طریق راههای آبی را در بر می گیرد. جمهوری اسلامی ایران پس از تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون بی نالملل ی مارپول و پروتکل ایمنی زیستی کارتاهینا پیوسته است. بحث و بررسی در مورد آب توازن کشتیها ، اثرات زیست محیطی و قوانین جهانی مربوط به آن در این مقاله مشخص میشود.