عباداله قنبری - استادیار دانشکده فنی گروه عمران و نقشه برداری دانشگاه تبریز

سال ها است که منطقه آذربایجان و البرز و نواحی مجاور آن جزو کمربند آلپ هیمالیا شناخته می شود، و با توجه به نقشه سایز موتکتونیکی منطقه، یکی از نا آرامترین نقاط جهان می باشد که طی قرنهای اخیر چندین زلزله ویرانگر را تجربه کرده است. مطالعه موضوع از جنبه تاریخی نشان می دهد که درگذشته، شهر تبریز و اطراف آن به وسیله تعدادی زلزله مخرب آسیب دیده و به احتمال قوی زمین لرزه های خطرناک در اینده نیز اتفاق خواهد افتاد. مطالعات سال های پسین در اغلب نواحی لرزه خیزی عالم، مبین است نکته است که اگر گسلی در گذشته فعال بوده و امروزه آرام است، بار دیگر در اینده حرکت خواهد کرد، اگر نوع حرکت گسل به صورت حرکت امتداد لغز (fault Strike-Slip) باشد،در این صورت پشی بینی زمان حرکت مجدد آن اهمیت خاصی پیدا میکند، زیرا فعالیت حرکت بعدی گسل بستگی به اطلاعات بدست آمده به رفتار گذشته گسل دارد. یکی از روشهای موجود برای انجام این کار ، عبارت از محاسبه سرعت لغزش (v) با استفاده از خصوصیات ساختمان زمین شناسی منطقه مربوط به یک دوره مشخص می باشد، به نحوی که بتوان میزان تغییر مکان و جابجائی سطح زمین را (d) برای یک زلزله با استفاده از مشخصات گسل مربوط تخمین زد. فاصله زمانی دوره بازگشت زمین لرزه (r) در یک روی گسل معین از رابطه زیر نتیجه می شود: r=d/v ، لازم به یادآوی است که در این روش شدت تخریب زلزله پسین زلزله با زمین لرزه پیشین مساوی و افزون بر آن لازم است مدت زمان بازگشت زلزله در این تخمین ها برابر، و مقدار (r) ثابت در نظر گرفته شود.