سیدامیر منصوری - استادیار گروه معماری منظر ، پردیس هنرهای زیبا ، دانشگاه تهران

شهر ، به مثابله تبلور آیین و اندیشه جامعه ، نمی تواند در تمدن های مختلف یکسان پدید آید. گوناگونی شهرها در تاریخ و جغرافیای جهان ، بیش از هر چیز معلول این تفاوت است. فلات ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین زیستگاه های بشر ، تمدن های مختلفی را تجربه کرده و شهرهای زیادی را به وجود آورده است. بررسی روند تغییرات شهر ایرانی در طول تاریخ دو شیوه کاملاً متمایز را از سازمان فضای شهر ارائه می دهد. سازمان فضایی به مثابه نظم حاکم میان مولفه های پدید آورنده در نگرش سیستمی به شهر می تواند نماد مناسبی برای این مدعا باشد. این مقاله ضمن رجوع به آرای مشهور محققان ، اسناد باستان شناختی ، نوشته های مورخان و استنباط های عقلی از نشانه های موجود فرضیه مذکور را تحقیق کرده و درستی آن را آزموده است.

سازمان فضایی ، شهر اسلامی ، شهر ایرانی ، شهر باستانی ، ساختار شهر ، مرکز شهر