فتانه جلال کمالی

یکی از عناصر زیبایی شناسی در آثار نگارگری ایران ، علاوه بر ترکیبات حیرت انگیز و مسحور کننده رنگ و تقسیمات هندسی مکان و اشکال ، نور است. همان طور که در صور نگارین نقاشی ایرانی مشاهده می شود، سطوح دوبعدی رنگین فاقد سایه و سایه روشن ، حاکی از تصویر فاقد منبع نور واحد است. عدم حضور سایه در این آثار نشان می دهد که نوری فراگیر و بسیط سراسر تصویر را فرا گرفته است. تصویر ، جهانی مملو از نور را افتتاح کرده است. دیدگاه نگارگر ایرانی همواره از نظریه غلبه نور بر تاریکی و ظلمت ، تبعیت می کند. در نگارگری ایرانی - اسلامی ، این منظر معطوف به کلام الهی است که در سوره نور فرموده است : الله نور السموات و الارض. با بررسی پیشینه رویکرد ایرانیان قدیم به نور ، پیوستگی زنجیرواری بین اندیشه های نگارگر مسلمان ایرانی با تفکرات و آیین های دینی قبل از اسلام همچون حکمت مزدایی (حکمت فهلوی ) و اندیشه های مانی پیامبر ، مشاهده می شود. تداوم این نگرش را در فلسفه و تفکر دوران اسلامی نیز می توان مشاهده کرد.

نور ، خوارنه ، عالم مثال ، نگارگری ایرانی - اسلامی ، سهروردی ، انوار رنگی ، کاربرد طلا