مهرداد سلطانی - پژوهشگر دکتری معماری ، پردیس هنرهای زیبا ، دانشگاه تهران ، ایران .
سیدامیر منصوری - دکتری مطالعات شهری با گرایش معماری منظر
احمدعلی فرزین - دکتری معماری

واژه «الگو» امروزه کاربرد وسیعی در زبان فارسی داشته و حوزه های مختلفعلوم هریک به فراخور حال و نیاز ، تعابیر و تعاریف خود را از الگو دارند . معنای عمومی و عامیانه آن برابر و مترادف با کلماتی چون «سرمشق» و «مدل» بوده اما واقعیت این است که هم معنای الگو و هم معنای واژگان و مفاهیم مترادف با آن در ادبیات رشته های مختلف علوم روز بسیار عمیق تر و دقیق تر از معنای عمومی آن است. توجه به مفهوم الگو و مفاهیم مرتبط با آن به این خاطر است که دغدغه ایجاد کیفیت مطلوب در فضای معماری به عنوان یکی از اصلی ترین اهداف معماران و پژوهشگران این عرصه ، توجه آنان را به مفاهیم و شیوه هایی جلب کرده که اصل آنها با اتکا بر تجربیات بشری و تسلسل هویتی دستاوردهای انسان با نسل های پیشین و پیش دانسته های انسان بنیان نهاده شده است. لذا پژوهش حاضر در پی آن است مفهوم الگو را در مقایسه با مفاهیم مرتبط با آن ، که گاه دارای مشابهت و همپوشانی نیز مورد مطالعه قرار داده و نقش متمایز آن را نسبت به دیگر مفاهیم مطروح در حوزه معماری مشخص سازد. اگرچه میان الگو و برخی دیگر از مفاهیم و تعابیر در فضای معماری تشابهات شکلی و محتوایی به چشم می خورد ، لیکن تنها الگو است که می تواند با پرهیز از تقلید یا تکرار کار گذشتگان ، تجربیات آنان را در قالب آثار متنوع معماری نمایان سازد. دیگر مفاهیم از این دست یا به بازتولید محصولات گذشته پرداخته ، یا اصولاً قابلیت تولید فضا را ندارند. نمود برخی مفاهیم مشابه نیز در حوزه های فرامادی است و نه در فضای معماری در این فرایند ابتدا تعابیری که از مفاهیم مرتبط به صورت کلی و به خصوص در حوزه معماری وجود دارد ، مورد بررسی قرار گرفته و سپس ارتباط آنها با مفهوم الگو مورد کنکاش و مداقه قرار می گیرد.

الگو ، فرم ، فضای معماری ، تعابیر الگو ، تجربه