علی اکبر سرفراز - دکتری باستان شناسی و حفاظت آثار سنگی ، مرکز پژوهشی نظر
شهره جوادی - دکتری تاریخ هنر ، استادیار گروه مطالعات عالی هنر ، پردیس هنرهای زیبا ، دانشگاه تهران ، ایران
علمدار علیان - کارشناس ارشد باستان شناسی ، اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ، ایران .

فروپاشی سیاسی هر حکومت به معنای محو کلیه آثار فرهنگی آن حکومت نیست به خصوص زمانی که حکومت مورد نظر ، از بنیان های فرهنگی استواری برخوردار باشد. انقراض سیاسی ساسانیان یک تحول سیاسی - مذهبی بود که بازتاب فرهنگی این دوره تا قرن ها پس از ساسانیان در تولیدات فرهنگی قلمرو آن نیز قابل مشاهده است. مطالعه معماری دوره اسلامی به ویژه قرون اولیه آن با اتکا به این موضوع ، دستاورهای قابل توجهی در پی خواهد داشت. مسجد جامع جورجیر اصفهان در محل فعلی مسجد حکیم قرار داشته است که در زما صفویه به منظور ساخت مسجد حکیم کاملاً تخریب شده و از بنای مسجد ، تنها سر در شمالی آن در ساختار مسجد جدید برجا مانده است . سردر مسجد جامع جورجیر بنایی است متعلق به قرن چهارم هجری قمری که دارای تزیینات و ویژگی های منحصر به فرد گچبری و آجرکاری متأثر از هنر ساسانی است . با توجه به تأثیرپذیری هنر اوایل اسلام از هنر دوره ساسانی ، این پژوهش ابتدا ضمن مطالعه معماری بنای سردر جورجیر از خلال متون تاریخی ، به تحلیل تزیینات به کار رفته در آن پرداخته و سپس آن را با نمونه های مشابه دوره ساسانی مورد مقایسه قرار می دهد. از مجموع مطالعات صورت گرفته در این مقاله می توان چنین نتیجه گرفت که تزیینات سردر جورجیر به قرون اولیه اسلامی تعلق دارد که تأثیر هنر دوره ساسانی بر آن کاملاً مشهود است.

معماری دوره دیلمی اصفهان ، سردر جورجیر ، آجرکاری دوره دیلمی ، گچبری دوره دیلمی ، نقش مایه های دوره ساسانی