حمید دوست محمدیان - کارشناس ارشد مهندسی صنایع دانشگاه علم وصنعت ایران ، دانشجوی DBA دانشگاه
چنگیز اصلاحچی - PhD ریاضی دانشگاه صنعت
کبری باقرزاده - دانشجوی ترم آخر کارشناسی مهندسی فناوری اطلاعات- دانشگاه پیام نور واحد

امروزه در جوامع بشری مبحث خلاقیت، نوآوری وکارآفرینی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و متخصصین آنرا یکی از دلایل موفقیت جامعه و افزایش میانگین ضریب هوشی جامعه می دانند، با پیشرفت روز افزون دانش و تکنولوژی و جریان گسترده اطلاعات، امروزه جامعه ما نیازمند آموزش مهارت‌هایی است که با کمک آن بتواند همگام با توسعه علم و فناوری به پیش برود. هدف باید پرورش انسان‌هایی باشد که بتوانند با مغزی خلاق، نوآور و کارآفرین با مشکلات روبرو شده و به حل آنها بپردازند. امروزه مردم ما نیازمند آموزش خلاقیت و نوآوری هستند که با خلق افکار نو به سوی یک جامعه سعادتمند قدم بردارند. یکی از عوامل مؤثر در بروز خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی در یک جامعه، زمینه‌سازی و بسترسازی در بین انسان‌ها جهت ایجاد فرهنگی است که در آن همگان در تلاش برای رشد دادن دیگری هستند و با تأثیر بر روی یکدیگر به پیشرفت جامعه کمک می‌کنند. انجمن روانشناسی آمریکا در سال 1995 هوش را به عنوان توانایی فهم مسائل پیچیده، انطباق موثر با تغییرات محیطی، یادگیری به دنبال تجربیات، استفاده از اشکال مختلف استدلال و فایق آمدن بر مشکلات از طریق فکر تعریف کرده است ،کشور آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان محل امنی برای نازی ها محسوب گردید با وجود اینکه آلمانها در جنگ جهانی دوم دشمن اصلی آمریکا بودند ولی به تمامی نخبگان ، دانشمندان، تئوریسین های نظامی و راهبردی( استرات‍ژی) آلمانی پناه داده و از دانش، خلاقیت و نو آوری آنها استفاده می کرد. طبق اعلام آقای دکتر شهرام یزدانی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میانگین ضریب هوشی در ایران به عدد 84 رسیده است که با توجه به آمار میانگین ضریب هوشی در دنیا که برای کشورهای آمریکا و انگلستان حدود 100، برای ژاپن، چین، کره، هنک کنگ و تایوان 105 و برای ترکیه و کشورهای خاورمیانه بین 78 تا 90 و برای کشورهای آفریقایی پایین تر از صحرای آفریقا بین 65 تا 75 است ایران با ضریب هوشی 84 رتبه 97 را بین 185 کشور جهان داراست که این خود جای تعجب فراوان دارد! که البته یکی از دلایل اصلی آن افزایش بی رویه مهاجرت نخبگان بوده است، اما بعضی از مشاغل مانند متصدی امور بانکی در شعب بانکها، علاوه بر سختی کار مشکلات دیگری نیز دارند که اصلی ترین آن انجام کارهای یکنواخت و روتین است که باعث کاهش خلاقیت و نوآوری شده و پرسنل بانک را از هر گونه تفکر به حوزه هایی غیر از کار یکنواخت دور کرده و باعث فسیل ذهنی و فکری آنان میگردد، البته ناگفته نماند این مسائل نسبی بوده و استثنا هم وجود دارد. به هر حال بررسی ها و آزمایشاتی که در این حوزه در دنیا رخ داده است حاکی از این موضوع است که با کاهش خلاقیت این شاغلین درصد خطا نیز افزایش یافته و نهایتا کیفیت نیز پایین می آید و تاثیر منفی در بدنه نیروی انسانی حوزه شعب بانکها خواهد گذاشت. این بود که به این فکر افتادیم تا با بررسی این موضوع و یافتن تکنیک های حل این مساله از جدیدترین و بهترین راههای خلاقیتی که در دنیا وجود دارد بهره ببریم، در این نوشتار به بررسی تکنیکهای مختلف از جمله یکی از آنها یعنی الگوریتم تریز و مدل های مختلف ریاضی(علم بیوانفورماتیک) پرداخته ایم وسعی کردیم الگوریتم تریز و یک مدل بیوانفورماتیکی را در حوزه نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی مدل سازی ریاضی، آماری و بیوانفورماتیکی و نهایتا شبیه سازی کرده و مدل را ارائه نماییم. واژه تریز برگرفته ازحروف اول کلمات در عبارت روسی میباشد، یعنی نظریه حل خلاق مسالهسائولویچ آلتشولر که در سازمان ثبت اختراعات شوروی سابق مشغول به کاربود با بررسی عمیق و مطالعه 40000 اختراع و دسته بندی نکات مشترک آنها به این نتیجه رسیدکه :1- مسایل و راه حلهای آنهادر علوم مخلف تکرار میشود.2- روند تکامل فنی در صنایع و علوم گوناگون تکرار پذیر است.3- نوآوری و اختراعات انجام شده در یک حوزه علمی بر دیگر عرصه ها و زمینه های دانش تاثیر میگذارد. دانش تریز می تواند در دامنه ای از یک طیف مفهومی و گستره ای از تعاریف قرار بگیرد که یک سر آن نوعی جهان بینی خلاق یا رویکردی جامع به علوم و فناوری و سر دیگر آن انواعی از ابزارهای حل خلاق مسئله و فنون خلاقیت و نوآوری را شامل گردد. پنج ستون (رکن فکری) در تریز عبارتند از : 1- کارگرد گرایی2 - ایده آل نگری 3- تضاد جویی4- فضا/ زمان/ تعامل5 - منبع جویی . با توجه به اینکه علم بیوانفورماتیک تلفیقی از علوم پزشکی ، ریاضی ، آمار ،بیولوژی و علوم کامپیوتر می باشدو به مسئله زیست فناوری توجه میکندو الگوریتم تریز که روش حل خلاق مسئله است، می توان به کمک الگوریتم تریز و علم بیوانفورماتیک،مدلی ارائه نمود که خلاقیت و نو آوری را بالا برده و باعث افزایش موثر این مهارت ها و نهایتا کارآفرینی شویم.

خلاقیت، نوآوری، کارآفرینی، تکنیک های خلاقیت، علم بیوانفورماتیک، الگوریتم تریز