سعیده علیجانی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی دوره عالی تحقیقات

کلانشهر تهران سال به سال بزرگتر و گسترده تر می شود. آثار بارز این رشد بی رویه افزایش آلودگی هوا و گازهای گلخانه ای و در نهایت گرمایش هوای شهر و پیرامون است که به جزیره گرمایی شهر و در مقیاسی وسیع تر به گرمایش جهانی منجر می شود. امروزه بر هیچکس پوشیده نیست که اقلیم گرم شده است و این روند همچنان با سرعتی شدیدتر ادامه دارد. پذیرش این حقیقت تلخ دو راه پیش پای طراحان و برنامه ریزان شهری می گذارد. اول اینکه مانع گرمایش اقلیمی شوند که فرآیندی طولانی است و تلاشی گسترده و همگانی لازم دارد. دوم اینکه ساختار و معماری جدید شهر را به گونه ای برنامه ریزی کنند ساکنین در شرایط پیش آمده بتوانند با کمترین مصرف انرژی، بویژه انرژی تجدیدشونده از آرامش نسبی برخوردار شوند. روشهای فعلی ایجاد محیط مرغوب در شهر تهران بر انرژی حاصل از سوختهای فسیل متکی است. مصرف این سوخت ها خود آلودگی محیط و گرمایش اقلیم را چند برابر می کند. کاهش مصرف سوختهای فسیلی تنها از طریق طراحی براساس اصول اقلیمی امکان دارد. فضاهای سکونتی عمومی شهر باید به گونه ای طراحی شوند که در شرایط اقلیمی آینده بتوانند راحتی ساکنین را فراهم کنند. در غیر این صورت مشکلات و مخاطرات فعلی چندین برابر خواهد شد. اگر مدیری یا دانشمندی و کارشناسی می خواهد مخاطرات شهر تهران را چاره جویی کند فقط و فقط باید به روند تغییر اقلیم توجه کرده و مستند کند و ثانیا بر این اساس رهنمودها و الگوهای مناسب طراحی ارائه نماید. برای انجام این تحقیق آمار روزانه دما، بارش، نم نسبی، و باد ایستگاه های هواشناسی مهرآباد، چیتگر، ژئوفیزیک، دوشان تپه، و شمال تهران در دوره آماری موجود از سازمان هواشناسی دریافت شد. براساس این آمار شاخص تنش گرمایی شهر محاسبه و گلباد شهر ترسیم شد. بررسی روند تغییرات شاخص تنش گرمایی نشان داد که اقلیم تهران در طول دوره آماری گرمتر و نامطلوب تر شده است. این تغییر در مورد شاخص شبانه خیلی بیشتر از شاخص روزانه است. از نظر شاخص روزانه، فراوانی روزهای بسیار نامطلوب خیلی بیشتر افزایش یافته است. فراوانی سالانه بارشهای رگباری خیلی بیشتر از بارشهای معمولی افزایش داشته است. با استفاده از گلباد شهر، جهت مطلوب خیابانها تعیین شد و با استفاده از ارتفاع و سمت خورشید و نیاز ضروری به نور خورشید در زمانهای مختلف سال و در جهات مختلف، پهنای خیابانها و کوچه ها و ارتفاع ساختمان ها تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که در اکثر موارد، اصول اولیه نیاز به حداقل تابش آفتاب برای ساختمان ها رعایت نشده است.

مخاطرات محیطی، تغییر اقلیم، طراحی شهری، طراحی شهر تهران براساس اصول اقلیمی، شهر پایدار