کهربا جیرانی - کارشناسی ارشد عمران محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان
امیر تائبی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان

سیانور یکی از مواد آلوده کننده محیط زیست است که در پساب تعدادی از صنایع وجود دارد. در مورد صنایعی که از سیانور و ترکیبات آن به طور مستقیم استفاده می کنند می توان از صنایع استخراج طلا و نقره، آبکاری، عکاسی و داروسازی نام برد. صنایعی همانند فولادسازی از جمله صنایعی است که سیانور در طی واکنشهایی که در طی فرایند تولید رخ می دهد، تولید شده و به پساب این صنایع راه پیدا می کند. سیانور علاوه بر منابع آب و خاک می تواند موجب آلودگی هوا نیز گردد. انسان و سایر موجودات زنده از طریق استنشاق هوا، نوشیدن آب و تماس با خاکهای حاوی سیانور در معرض آلودگی با سیانور قرار می‌گیرند. از مهمترین اثرات نامطلوب سیانور جلوگیری از متابولیسم جذب اکسیژن توسط سلولهای بدن است، که این مسئله می‌تواند برای تمام موجودات زنده خطرناک باشد. با توجه به تاثیرات بسیار قوی و آنی این ماده سمی، تصفیه فاضلابهای صنعتی به منظور بازیابی، تخریب و زوال سیانور امری ضروری به نظر می رسد. اخیرا استفاده از بعضی گیاهان جهت تصفیه خاکهای آلوده به مواد سمی، فلزات سنگین و دیگر آلاینده ها توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است. روش گیاه‌پالایی، با توجه به مزیتهای متعددی از جمله: طبیعی بودن، سریع بودن و اقتصادی بودن در حال گسترش روز افزون است. به نظر می رسد با توجه به تنوع گستره گیاهان در ایران، پتانسیلهای قابل کشف در خصوص پالایش سیانور از خاکهای آلوده توسط بعضی از این گیاهان وجود داشته باشند. هدف کلی این پروژه پاکسازی خاکهای آلوده به سیانور از طریق گیاه پالایی است. در این پروژه از دو گیاه فستوکا و سورگوم برای پالایش تیمارهای خاکی آلوده به سیانور با استفاده از باطله های معدن طلای موته اصفهان و خاک آلوده به نمک سیانور پتاسیم (KCN) استفاده شده است. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی در پنج تیمار و سه تکرار در حدود 120 گلدان در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد و بعد از رشد گیاهان و نمونه برداری از خاک و گیاه آزمایشات لازم برای تعیین مقدار سیانور در خاک و گیاه با دستگاه اسپکتروفتومتر انجام شد. بر روی نتایج بدست آمده تحلیل‌های آماری.صورت گرفت.با توجه به نتایج بدست آمده دریافتیم که گیاه سورگوم نسبت به گیاه فستوکا موفق‌تر عمل نمود و در برابر سیانور مقاومت بیشتری نشان داد.

آلودگی خاک، سیانور، گیاه‌پالایی، تصفیه طبیعی، فستوکا، سورگوم، سیانور پتاسیم