نعیم بنی سعید - کارشناس شرکت مهندسین مشاور دز آب- دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط ز
نعمت اله جعفرزاده - دکترای مهندسی بهداشت محیط- عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپو

نهر مالح یکی از رودهای فرعی رودخانه کارون بوده که در بالادست اهواز از این رود منشعب شده و پس از دریافت قسمتی از رود کوپال و بسیاری از آلاینده های شهری، کشاورزی و صنعتی نهایتا به تالاب بین المللی شادگان می ریزد. تعیین حداقل آبگذر ایمن رودخانه از نظر زیست محیطی با استفاده از معادلات کلاسیک در مواقعی که اطلاعات کافی جهت استفاده از مدلهای کامپیوتری در دسترس نباشد بهترین گزینه در محاسبه تغییرات اکسیژن محلول رودخانه به شمار می آید که در این مطالعه نیز به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات کافی از این روش استفاده شده است. در مطالعه نمودار اکسیژن بین ایستگاههای مختلف مطالعاتی، کلیه عوامل تخت یک ثابت مصرف اکسیژن آمده است که به نام k1 ( میزان اکسیژن زدایی) در محاسبات منظور می گردد که بوسیله روشهایی همچون توماس، حداقل مجذورات، دو نقطه ای رام، استریتر و فلپش، لگاریتمی و روش معمولی آزمایشگاهی محاسبه می گردد. میزان اکسیژن گیری آب نیز گرچه تابع عوامل متعددی مانند اتمسفر، جلبکها و غیره می باشد اما همگی تحت یک ثابت بنام k2 در محاسبات استفاده شده و از روشهای اکونرو دویینز، استریتر و فلپس، ایساک و چرچیل برای محاسبه آن استفاده می گردد. با استفاده از روشهای متداول محاسباتی شامل روشهای توماس، استریتر و فلپس، چرچیل، فایر و هال می توان میزان تغییرات اکسیژن محلول را محاسبه نمود. با توجه به موارد اشاره شده و شرایط نهر در این مقاله از روش استریتر و فلپس استفاده گردیده که برای افزایش ضریب اطمینان محاسبه، مقادیر دما، BOD5 و DO در بدترین شرایط 0 بالاترین دما و5BOD وDO کمترین ) در نظر گرفته شده است که در این میان NBOD نیز به5BOD اضافه گردیده است. بر این اساس مقدار کمبود اکسیژن در ژایین دست نهار 2/5 میلی گرم در لیتر محاسبه گردید که با در نظر گرفتن شرایط بحرانی ( دمای حداکثر 20C در منطقه) مقدار حداقل پابگذری که اکسیژن محلول نهر را همواره بالای 4 میلی گرم در لیتر نگه می دارد مقدار 35 متر مکعب در ثانیه بدون حذف پالاینده ها و 10 متر مکعب در ثانیه با حذف الاینده ها محاسبه گردید.

معادلات کلاسیک ، کیفیت آب ، حداقل آبگذر ایمن ، نهر مالح