رضا کنعانی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی
بهرام اردبیلی اصل - کارشناس آبهای سطحی سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی

در سال آبی 78-77 خشکسالی شدیدی در اکثر مناطق کشور و از جمله در استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل به لحاظ نزولات جوی و به تبع آن بلحاظ هیدرولوژیکی و جریان سطحی رودخانه ها شروع شد و تا سال آبی 80-79 یعنی بمدت سه سال ادامه یافت. شدت خشکسالی بحدی بود که تصور عموم بر این بود که یک پدیده استثنایی و منحصر بفرد اتفاق افتاده است. در مقاله حاضر که بخشی از یک طرح تحقیقی می باشد سعی گردیده است این مساله مورد بررسی و مظالعه قرار گیرد و تا حد امکان به سوال نزبور جواب داده شود. بدین منظور آمار دراز مدت بارش و جریان در ایستگاه های منتخب باران سنجی و هیدرومتری استان مورد بررسی قرار گرفته و تغییرات سالانه آنها در طول دوره آماری تعیین گردید. از میان ایستگاههای انتخابی تنها شش ایستگاه دارای طول آماری بیش از 40 سال بود و برای این مطالعه مناسب تشخیص داده شد که شامل ایستگاههای آجی چای ونیار، دره رود مشیران، بوران، صوفی چای مراغه، تاجیار میرکوه و قرنقو تونل هفت می باشد. نتایج نشان می دهد در سالهای آبی 30-29، 40-39، 41-40 خشکسالی شدیدی بلحاظ وقوع نزولات و جریان آبهای سطحی رودخانه ها رخداده است که بطور متوسط در حد خشکسالی اخیر می باشد. بنابراین نتایج حاکی از آن است که خشکسالیهای بین 78-77 تا 80-79 پدیده ای منحصر بفرد نبوده و تکرارپذیر می باشد.

خشکسالی ، ایستگاه هیدرومتری ، دبی متوسط سالانه ، میانگین متحرک